Επτά χιλιάδες θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα καταγράφονται ετησίως στην Ελλάδα, αποτελώντας την πρώτη αιτία (καρκινικού) θανάτου στους άνδρες. Καθόλου καθησυχαστικά δεν είναι τα στοιχεία και για τις γυναίκες, καθώς ο καρκίνος του πνεύμονα σύντομα θα καταστεί επίσης πρώτη αιτία θανάτου, ξεπερνώντας και τον καρκίνο του μαστού.
Η σταθερά ανοδική πορεία του καρκίνου του πνεύμονα στην Ελλάδα, συμπορεύεται με τα υψηλά ποσοστά καπνιστών, καθιστώντας τη νόσο μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας με ενδημικές διαστάσεις.
Μάλιστα η προσέλευση των περιστατικών στις Ογκολογικές Κλινικές των Δημοσίων Νοσοκομείων είναι ιδιαίτερα αυξημένη τον τελευταίο χρόνο, και λόγω της οικονομικής ύφεσης. Εκτιμάται ότι στην Ογκολογική Κλινική του Νοσοκομείου «H Σωτηρία» τα περιστατικά έχουν αυξηθεί κατά 25%-30%. Πάσχοντες οι οποίοι επέλεγαν στο παρελθόν κάποιο Ιδιωτικό Νοσηλευτήριο για τη θεραπεία τους, σήμερα κατευθύνονται στα Δημόσια Νοσοκομεία. Επίσης, σημαντικό είναι το ποσοστό των ασθενών που παρότι έχουν ήδη ξεκινήσει τη θεραπεία τους σε κάποιο Ιδιωτικό Κέντρο, «χτυπούν» την πόρτα των Μονάδων του ΕΣΥ.
Σύγχρονη επιδημία
Περισσότεροι από 1,5 εκατομμύρια πάσχοντες διαγιγνώσκονται ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ στη χώρα μας καταγράφονται 7.000 θάνατοι από τη νόσο, την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες. Την τελευταία δεκαετία όμως, οι γυναίκες συναγωνίζονται επικίνδυνα το «ισχυρό φύλο» στο κάπνισμα, γεγονός το οποίο οδηγεί τον καρκίνο του πνεύμονα στην πρώτη αιτία θανάτου και γι’ αυτές, ξεπερνώντας τον καρκίνο του μαστού.
Ο αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής της Ογκολογικής Μονάδας του Νοσοκομείου «Η Σωτηρία» Κωνσταντίνος Νικ. Συρίγος εξηγεί ότι «Είναι φανερό ότι χρειάζονται διαφορετικές στρατηγικές, πέραν της χημειοθεραπείας, για να επιτευχθεί σημαντική παράταση της επιβίωσης των ασθενών, μαζί με την διασφάλιση ικανοποιητικής ποιότητας της ζωής τους».
Με την πάροδο του χρόνου, η επιβίωση των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα έχει ελάχιστα βελτιωθεί και φαίνεται ότι τα συνήθη χημειοθεραπευτικά φάρμακα έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους στην αντιμετώπιση της νόσου.
Στο πλαίσιο του 2ου Διεθνούς Συνεδρίου για τον Καρκίνο του Πνεύμονα «Από τo Εργαστήριο στην Κλινική Πράξη» (3-4 Φεβρουαρίου), θα συζητηθούν τα αποτελέσματα μελετών ως προς τρεις διαφορετικές στρατηγικές διαχείρισης της νόσου.
Οι τρεις κατηγορίες είναι οι ακόλουθες:
Θεραπεία Συντήρησης
Έχει διαπιστωθεί ότι μετά την ολοκλήρωση της κλασσικής χημειοθεραπείας, όσοι ασθενείς είχαν έναν ικανοποιητικό έλεγχο της νόσου τους, μπορούν να συνεχίσουν να λαμβάνουν κάποιον βιολογικό παράγοντα, ώστε με ελάχιστη τοξικότητα να επιμηκύνουν το θετικό αποτέλεσμα της χημειοθεραπείας και να καθυστερήσουν την εμφάνιση κάποιας υποτροπής ή νέας μετάστασης. Τρία φάρμακα, μέχρι στιγμής έχουν με επιτυχία ολοκληρώσει τις κλινικές μελέτες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αυτό το σκοπό. Η pemetrexed και το bevacizumab χορηγούνται ενδοφλέβια, κάθε μήνα, ενώ το erlotinib είναι χάπι που λαμβάνεται καθημερινά. Η χορήγησή τους έχει αποδειχθεί ότι καθυστερεί την επιδείνωση της νόσου για αρκετούς μήνες. Αν και η τοξικότητά τους είναι πολύ λιγότερη από την κλασσική χημειοθεραπεία, δεν είναι άμοιρα τοξικότητας (κυρίως υπέρταση, εξάνθημα κ.λπ.) και πρέπει να δίνονται μόνο από εξειδικευμένα ογκολογικά κέντρα. Στο συνέδριο θα παρουσιαστεί η παγκόσμια εμπειρία από την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής, τα προβλήματα που ανακύπτουν και οι λύσεις που προτείνονται.
Στοχεύουσες θεραπείες
Με τον όρο αυτό περιγράφεται μια νέα γενιά φαρμάκων, που δεν είναι απλώς κυτταροτοξικά, όπως η κλασσική χημειοθεραπεία, αλλά στοχεύουν σε συγκεκριμένα βιολογικά μονοπάτια της καρκινογένεσης, όπως τα νεόπλαστα αγγεία που τροφοδοτούν τον καρκίνο, αυξητικοί παράγοντες των νεοπλασματικών κυττάρων, μονοπάτια επιδιόρθωσης του DNA των καρκινικών κυττάρων κ.ά. Με τον τρόπο αυτό έχουν εκλεκτική δράση, σέβονται τα υγιή κύτταρα του οργανισμού και επομένως εμφανίζουν λιγότερη τοξικότητα. Ορισμένα λεγόμενα «βιολογικά» φάρμακα ήδη χρησιμοποιούνται και μάλιστα ως πρώτη επιλογή, με αποτελέσματα καλύτερα από την κλασσική χημειοθεραπεία, ενώ πολλά νέα μόρια βρίσκονται στα τελευταία στάδια των κλινικών μελετών και αναμένεται να προστεθούν στη θεραπευτική φαρέτρα των γιατρών μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Αναμένεται ότι η εφαρμογή τους θα επιμηκύνει σημαντικά το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών με Καρκίνο του Πνεύμονα.
Εξατομικευμένη Θεραπεία
Οι άνθρωποι διαφέρουν μεταξύ τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ασθένειες. Η ιδανική προσέγγιση θα ήταν να χορηγούν οι γιατροί διαφορετική θεραπεία σε κάθε ασθενή, ανάλογα με τα μοριακά χαρακτηριστικά του όγκου του.
«Όσο φιλόδοξο κι αν ακούγεται», σημειώνει ο κ.Συρίγος, «για ορισμένες, μικρές υπο-ομάδες ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα αυτό μοιάζει πολύ κοντινό. Όγκοι με συγκεκριμένες μοριακές μεταλλάξεις φαίνεται να έχουν ιδιαίτερα καλή ανταπόκριση σε νεότερα φάρμακα, όπως το erlotinib, το gefitinib, το crizotinib, ενώ ελπιδοφόρα αποτελέσματα σε μικρές κατηγορίες ασθενών με Καρκίνο του Πνεύμονα φαίνεται να έχει το lapatinib, το imatinib κ.ά.».
health.in.gr, 01 Φεβ. 2012