Αν ο σκοπός μας είναι να δώσουμε αντικίνητρα για τη διάδοση του καπνίσματος και την κατάχρηση του αλκοόλ, πρέπει να επανεξετάσουμε το θέμα της τιμής των τσιγάρων και των ποτών.
Το κράτος καθορίζει εν πολλοίς την τιμή τους με τη φορολογία την οποία
επιβάλλει και οφείλουμε να επισημάνουμε ότι στην Ελλάδα έχουμε ακόμα
πολύ φτηνά τσιγάρα, όπως έχουμε και πολύ φτηνό αλκοόλ. Κατά συνέπεια,
εάν θέλουμε πραγματικά να κάνουμε μία τολμηρή πολιτική, οι μόνοι φόροι
τους οποίους θα έπρεπε η Κυβέρνησή μας να εξετάσει να αυξηθούν -και
πιστεύω ότι θα συμφωνήσουν και πολλές πτέρυγες της Βουλής – είναι οι
φόροι οι οποίοι αφορούν στο τσιγάρο και στο αλκοόλ. Δεν είναι μόνο τα
παραπάνω έσοδα που θα αποφέρει ένα τέτοιο μέτρο αλλά η επιβολή ενός
επιπλέον αντικινήτρου για δυο συνήθειες οι οποίες είναι αναγνωρισμένα
πάρα πολύ κακές. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ένα μέρος αυτών των πόρων
να διατεθούν στην μάχη της ενημέρωσης των πολιτών και της πρόληψης.
Θα ήθελα να ξεκινήσω κάνοντας μία πολιτική παρατήρηση, κυρίες και
κύριοι συνάδελφοι. Θέλω και από αυτό το Βήμα να καταδικάσω απερίφραστα
την κατάληψη του Υπουργείου Υγείας, η οποία συντελέστηκε σήμερα το πρωί
από μια μικρή μειοψηφία συνδικαλιστών. Νομίζω ότι πρέπει πια και σε
αυτήν την Αίθουσα και με διακομματική συναίνεση να προσδιορίσουμε με
απόλυτη σαφήνεια ποια είναι τα όρια της θεμιτής και της νόμιμης
διαμαρτυρίας. Τα δικαιώματα αυτών που διαμαρτύρονται σταματούν εκεί που
θίγονται τα δικαιώματα των υπολοίπων πολιτών και τέτοιου είδους
συμπεριφορές σε μία οργανωμένη κοινωνία δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές.
Θα ήθελα να έρθω τώρα στο νομοσχέδιο. Όπως σωστά επισημάνατε, κύριε
Πρόεδρε, δεν είμαι γιατρός και οφείλω να σας πω εξαρχής ότι
αντιμετωπίζω αυτό το νομοσχέδιο μεροληπτικά, διότι είμαι φανατικός
αντικαπνιστής. Έχασα τον παππού μου σε ηλικία δέκα ετών από καλπάζοντα
καρκίνο του πνεύμονα και, λίγο πριν πεθάνει, με φώναξε μέσα στο δωμάτιό
του και μου είπε μια πολύ απλή φράση: «Εμείς τότε δεν ξέραμε, εσείς
σήμερα ξέρετε». Και πράγματι σήμερα γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι το
κάπνισμα είναι αποδεδειγμένα η πρώτη απειλή για τη δημόσια υγεία. Δεν
χρειάζεται να αναφέρω τα στατιστικά ούτε να αναφερθώ στο μειωμένο
προσδόκιμο ζωής. Θα αναφέρω απλά στο, κατά την άποψή μου, πιο τρανταχτό
στατιστικό στοιχείο, ότι ένας στους δυο καπνιστές θα χάσει τη ζωή του
από μια ασθένεια, από μια πάθηση, η οποία θα συνδέεται απευθείας με την
κακή αυτή συνήθεια.
Και θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
κύριοι Υπουργοί, ότι τον πόλεμο κατά του καπνίσματος στη χώρα μας δεν
τον κερδίζουμε, τον χάνουμε. Αυτή είναι η πραγματικότητα, αυτό λένε όλα
τα στοιχεία. Έχουμε αριθμό καπνιστών που αυξάνεται, έχουμε αύξηση του
καπνίσματος σε νεαρές ηλικίες και κατά συνέπεια θα πρέπει να οδηγηθούμε
στο συμπέρασμα ότι οι πρωτοβουλίες που έχουμε πάρει μέχρι σήμερα δεν
είναι αρκετές. Άρα, ίσως θα πρέπει να επανεξετάσουμε εάν στην
αντικαπνιστική μας πολιτική συνολικά θα πρέπει να κινηθούμε γραμμικά,
ισορροπητικά στη λογική, αν θέλετε, προηγούμενων πρωτοβουλιών ή αν
χρειάζεται εν προκειμένω μία πιο τολμηρή πολιτική από αυτήν την οποία
ακολουθούμε.
Δεν έχω καμία αμφιβολία, κύριε Υπουργέ, ότι το νομοσχέδιο είναι στη
σωστή κατεύθυνση. Σ’ αυτό νομίζω ότι συμφωνούν και όλοι οι συνάδελφοι
οι οποίοι έλαβαν το λόγο και χαιρετίζω μάλιστα και την απόφαση να
επισπευτεί η εφαρμογή της απαγόρευσης του καπνίσματος κατά ένα εξάμηνο.
Το ερώτημα το οποίο όμως πρέπει να θέσουμε εδώ πέρα είναι αν το
νομοσχέδιο αυτό μπορούσε ή αν έπρεπε να είναι πιο τολμηρό. Σύμφωνα με
στοιχεία τα οποία παρουσιάστηκαν και σχετικά πρόσφατα, ένας στους δυο
καπνιστές, οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν αυτή τη συνήθεια συμφωνούν με
την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους. Και πιστεύω ότι
και ο ίδιος ο καπνιστής αναγνωρίζει ότι η συνήθεια αυτή είναι βλαβερή
και πιστεύει ότι μια τέτοια πρωτοβουλία θα τον παρακινήσει τελικά να
καπνίζει λιγότερο.
Αλλά, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, επιτρέψτε μου να σταθώ και σε ένα
άλλο σημείο, το οποίο δεν νομίζω ότι το έχουμε εξετάσει με την
απαιτούμενη προσοχή. Η απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους
χώρους δεν επιβάλλεται μόνο για να προστατευθεί ο ίδιος ο καπνιστής,
αλλά κυρίως ο μη καπνιστής. Έχουμε πάρα πολλές έρευνες και έχουμε και
έγκριτους γιατρούς συναδέλφους οι οποίοι μπορούν να το πιστοποιήσουν,
οι οποίες πια δείχνουν ότι το παθητικό κάπνισμα έχει πολύ πιο βλαβερές
συνέπειες απ’ ό,τι πιστεύαμε. Υπολογίζεται ότι ο καθένας από εμάς ίσως
εισπνέει μέχρι τρία έως τέσσερα τσιγάρα από αυτό το «νέφος» το οποίο
προκαλείται όταν βρισκόμαστε σε χώρο καπνιζόντων. Κατά συνέπεια, τα
δικαιώματα των καπνιστών, τα οποία οφείλουμε όλοι μας να τα
αναγνωρίσουμε -πόσο μάλλον εγώ που είμαι από τη φύση μου πολιτικά
φιλελεύθερος- και τα οποία πρέπει να προστατευθούν, οφείλουν όμως να
σταματούν εκεί πέρα που θίγονται τα δικαιώματα των μη καπνιστών. Και
όταν συνυπάρχουν σε έναν χώρο καπνιστές και μη καπνιστές, τα δικαιώματα
των μη καπνιστών παραβιάζονται.
Και θα ήθελα τώρα να έρθω, κύριε Υπουργέ, στο άρθρο 3, το οποίο έγινε
αντικείμενο αρκετής συζήτησης από τους υπόλοιπους συναδέλφους και αφορά
την απαγόρευση του καπνίσματος στα καταστήματα υγειονομικού
ενδιαφέροντος και ειδικά στη διάταξη αυτή στην τελευταία παράγραφο που
αναφέρεται στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος κάτω των 70 τ.μ..
Να μην κοροϊδευόμαστε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Δεν υπάρχει ούτε
ένας καταστηματάρχης ο οποίος να έχει ένα μικρό κατάστημα κάτω των 70
τ.μ., ο οποίος θα προσδιορίσει το κατάστημά του ως κατάστημα μη
καπνιζόντων. Όλοι θα πουν ότι τα καταστήματά τους είναι καταστήματα
καπνιζόντων. Αυτό λέει, αν θέλετε, η επιχειρηματική λογική και αυτό θα
γίνει και στην πράξη. Αυτό σημαίνει ότι επί της ουσίας σε μία πολύ
μεγάλη κατηγορία καταστημάτων, γιατί είναι πολλά τα καταστήματα
υγειονομικού ενδιαφέροντος κάτω των 70τ.μ., δεν θα έχουμε κάνει τίποτα.
Θα έχουμε κάνει μία τρύπα στο νερό και με το νόμο μάλιστα. Με τη βούλα
του νόμου τα καταστήματα αυτά θα είναι καταστήματα καπνιζόντων. Εγώ
προσωπικά είμαι της άποψης -μπορείτε να την χαρακτηρίσετε ακραία, αλλά
την καταθέτω από αυτό το Βήμα- ότι πρέπει να απαγορεύεται το κάπνισμα
σε όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος ή πάντως να
απαγορεύεται στα μικρά καταστήματα. Και θα έρθω τώρα σε μία πρόταση την
οποία έκανε ο κ. Νασιώκας να απαγορεύεται στα μικρά καταστήματα και
έστω στα μεγάλα να μπορούν να δημιουργούνται χώροι καπνιζόντων για τους
οποίους βέβαια έχω πολύ μεγάλη αμφιβολία πώς αυτοί οι χώροι μπορούν να
διαρρυθμιστούν, πώς θα αδειοδοτηθούν και τελικά πόση αποτελεσματικότητα
θα έχει αυτή η διάκριση των καπνιστών από τους μη καπνιστές. Εγώ αυτή
την άποψή έχω, κύριε Υπουργέ. Γνωρίζω ότι το Υπουργείο έχει μία
διαφορετική προσέγγιση, αλλά εγώ θα ήθελα πολύ μεγαλύτερη αυστηρότητα
όσον αφορά την απαγόρευση του καπνίσματος στους χώρους υγειονομικού
ενδιαφέροντος, για να προστατευθούν ακριβώς τα δικαιώματα των μη
καπνιστών.
Επιτρέψτε μου να θίξω ένα θέμα ακόμα, κύριε Πρόεδρε, το οποίο ούτε αυτό
πιστεύω ότι το έχουμε θίξει επαρκώς. Αν ο σκοπός μας είναι να δώσουμε
αντικίνητρα για τη διάδοση του καπνίσματος, ένα πολύ σημαντικό
αντικίνητρο, το οποίο δεν το έχουμε συζητήσει σε αυτήν την Αίθουσα, δεν
είναι βέβαια της αρμοδιότητας του Υπουργείου Υγείας, είναι το θέμα της
τιμής των τσιγάρων. Το κράτος καθορίζει εν πολλοίς την τιμή των
τσιγάρων με τη φορολογία την οποία επιβάλλει. Οφείλουμε να επισημάνουμε
ότι στην Ελλάδα έχουμε ακόμα πολύ φτηνά τσιγάρα, όπως έχουμε και πολύ
φτηνό αλκοόλ. Κατά συνέπεια, εάν θέλουμε πραγματικά να κάνουμε μία
τολμηρή πολιτική, οι μόνοι φόροι τους οποίους θα έπρεπε η Κυβέρνησή μας
-και πιστεύω ότι θα συμφωνήσουν και πολλές πτέρυγες της Βουλής – να
εξετάσει να αυξηθούν είναι οι φόροι οι οποίοι αφορούν στο τσιγάρο και
στο αλκοόλ. Και αυτό διότι αφενός θα αποφέρει παραπάνω έσοδα αλλά και
αφετέρου διότι με αυτόν τον τρόπο, η τιμή του τσιγάρου και του αλκοόλ
θα λειτουργήσει ως ένα αντικίνητρο για δυο συνήθειες οι οποίες είναι
αναγνωρισμένα πάρα πολύ κακές.
Θα ήθελα όμως να γίνει αυτό υπό μια προϋπόθεση. Ότι οι πόροι αυτοί, ένα
τμήμα τουλάχιστον των πόρων αυτών, να διατεθούν, κύριε Πρόεδρε, και
κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για περισσότερη και καλύτερη ενημέρωση
των πολιτών και πρόληψη. Να μην γελιόμαστε. Δεν πρόκειται να κερδίσουμε
τη μάχη κατά του καπνίσματος και κατά του αλκοόλ μόνο κατασταλτικά.
Δυσκολεύομαι και εγώ να δω πώς ο μαγαζάτορας, ειδικά σε ένα κέντρο
νυχτερινής διασκέδασης, θα πηγαίνει από το ένα τραπέζι στο άλλο και να
υποχρεώνει τους θαμώνες να μην καπνίζουν. Δεν θα το κερδίσουμε εκεί το
παιχνίδι. Θα το κερδίσουμε μόνο με πολύ πιο συστηματική ενημέρωση, με
πολύ πιο συστηματική πρόληψη από αυτήν που υπάρχει σήμερα, ειδικά στις
νέες γενιές, αυτές που εξακολουθούν ίσως να βλέπουν το κάπνισμα ως μία
ενδιαφέρουσα μόδα και ως κάτι το οποίο θα τους επηρεάσει πολύ αργότερα
στη ζωή τους.
Θα κλείσω με μία σύντομη παρατήρηση όσον αφορά το αλκοόλ. Διότι
ασχοληθήκαμε πολύ με το κάπνισμα, ασχοληθήκαμε πολύ λιγότερο όμως με
τον αλκοολισμό που αποτελεί μια τεράστια μάστιγα, η οποία ταλαιπωρεί
πάρα πολλές οικογένειες και η οποία πάρα πολύ συχνά δεν τυγχάνει και
της σωστής διάγνωσης. Έχουμε λίγα στοιχεία για τον αλκοολισμό στη χώρα
μας, αλλά τα λίγα αυτά είναι εξαιρετικά ανησυχητικά, ειδικά για τον
αλκοολισμό στους νέους. Ένας στους τέσσερις έφηβους πίνουν έξι έως δέκα
φορές το μήνα και αυξάνονται ανησυχητικά τα κρούσματα της κύρωσης του
ήπατος, ειδικά σε νέους είκοσι πέντε έως τριάντα ετών. Και εκεί
–επαναλαμβάνω- η μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στην πρόληψη και στην
ενημέρωση. Θα πρέπει να στηριχθούν μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως
παραδείγματος χάρη οι ΝΗΦΑΛΙΟΙ που κάνουν μια εξαιρετική δουλειά με
περιορισμένους πόρους στο κομμάτι της πρόληψης αλλά και της περίθαλψης
των αλκοολικών. Και θα πρέπει να εξετάσουμε και πάλι κάποια στιγμή στο
μέλλον το ζήτημα του πού πωλείται το αλκοόλ, το αν είναι λογικό να
πωλείται το αλκοόλ παντού -έστω και το ελαφρύ αλκοόλ- ή αν θα πρέπει να
πάμε σε μια διαδικασία αυστηρότερου ελέγχου όσον αφορά τη διάθεση του
αλκοόλ.
Κλείνω, κύριε Πρόεδρε, χαιρετίζοντας τη νομοθετική πρωτοβουλία του
Υπουργείου, αλλά πιστεύοντας ακράδαντα ότι πρέπει να πάμε πιο γρήγορα
και πιο τολμηρά σε αυτήν την προσπάθεια την οποία οφείλουμε όλοι να
κάνουμε.
Ευχαριστώ πολύ.
http://www.kmitsotakis.gr/doc_view.cfm?ID=1125