O νόμος Αβραμόπουλου για το τσιγάρο θα εφαρμοστεί όπως και ο
προηγούμενος, ο δοκιμαστικός, του 2002: θα μείνει στα χαρτιά- για να
είμαστε πιο ακριβείς, στα τσιγαρόχαρτα. Ξεχνάμε τι ισχύει σήμερα; Υποτίθεται ότι ο κόσμος έχει χωριστεί σε καπνίζοντες και μη. Υποτίθεται
ότι υπάρχει παντού μια φυσική ή νοητή μπάρα και η ένδειξη «θέσεις για
καπνίζοντες». Τηρείται; Γιατί λοιπόν ευελπιστεί ο υπουργός Υγείας ότι
θα εφαρμοστούν τα νέα, πιο αυστηρά μέτρα; Ίσως να μην ελπίζει, ούτε καν
να το εύχεται. Τη δουλειά του κάνει κι αυτός, δείχνοντας υπακοή στις
οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Γιατί πρέπει να παριστάνουμε τα καλά (άκαπνα) παιδιά, τους Ευρωπαίους; Για να μη χάσουμε το χαρτζιλίκι μας. Τον Νοέμβριο του 2008 πανηγυρίσαμε κάποια προσδοκώμενη εισροή. Πετύχαμε την παράταση μιας επιδότησης ως το 2013. Όχι όποιας κι όποιας. Της επιδότησης για τα καπνά. Εντάξει, μέρες που είναι δεν χρειάζεται να επικοινωνήσει ο υπουργός Υγείας με τον συνάδελφό του της Γεωργίας. Γιατί όμως δεν ρωτά τον Σάββα Τσιτουρίδη και τον Αλέξανδρο Κοντό για τις μάχες που έδωσαν με την επίτροπο Γεωργίας Μάριαν Φίσερ-Μπόελ; Εκείνη δεν ήθελε επ΄ ουδενί να πριμοδοτήσει τα καπνά, πρότεινε άλλες καλλιέργειες. Απλώσαμε τελικά το χέρι σε 567 εκατ. ευρώ, λαμβάνοντας την υπόδειξη να στραφούμε συν τω χρόνω σε βρώσιμα προϊόντα.

Μπορούμε να μιλήσουμε για αντιφατική στάση της κυβέρνησης. Θέλουμε το χρήμα της ΕΕ γιατί το χρήμα μεταφράζεται σε κουκιά (όχι από αυτά που τρώγονται). Όσο μοιράζονται κονδύλια στους αγρότες, συντηρείται το όνειρο της επανεκλογής. Άλλωστε το 2013 δεν θα είναι απαραιτήτως το ακροτελεύτιο έτος. Τα ίδια φοβόταν και ο Γ. Δρυς, σε ανάλογη συγκυρία. Όταν μιλούσαμε πρώτη φορά για τον νόμο του τσιγάρου, οι επιχορηγήσεις για τα καπνά, που πάλι θα κόβονταν, πήραν παράταση ως το 2005. Αυτό που έχει αλλάξει ελαφρώς, λόγω Τσιτουρίδη, είναι ότι μέρος των χρημάτων έφυγε από τους αγρότες και πήγε στη «συνδεδεμένη παραγωγή» (στους καπνοβιομήχανους). Η διαφοροποίηση ήταν επιβεβλημένη για να φανεί ότι έχουμε δεξιά κυβέρνηση.

Ας ξεχάσουμε όμως την παραγωγή και ας έρθουμε στην κατανάλωση. Στην εφαρμογή του νέου νόμου. Ξεκινάμε από την περιφέρεια και παίρνουμε ως παράδειγμα ένα χωριό της Ξάνθης, τον Εχίνο, που διαθέτει αστυνομικό τμήμα. Υπάρχει περίπτωση να μπει στο καφενείο ο χωροφύλακας και να βάλει πρόστιμο 1.000 ή 20.000 ευρώ επειδή οι γέροντες καπνίζουν; Υπάρχει περίπτωση να μπει η Αστυνομία στα μπουζούκια των Πατρών και να ψάχνει για τασάκια; Υπάρχει περίπτωση να πάει στις καφετέριες των Εξαρχείων και να μετράει τις γόπες; Μια Αστυνομία που δεν μπορεί να κάνει ζάφτι 500 ταραξίες, θα εντοπίσει τους παρανομούντες καπνιστές, που θα αριθμούν εκατομμύρια;

Εχει αρχίσει η συζήτηση για τα «παραθυράκια» του νέου νόμου. Αν το μαγαζί είναι μικρότερο από 70 τ.μ., ο καταστηματάρχης θα μπορεί να επιλέξει σε ποιους πελάτες θα απευθύνεται. Μπορούν κάποιοι χώροι να χαρακτηριστούν «υπαίθριοι» (χωρίς να είναι). Σίγουρα θα δούμε να ιδρύονται κάθε είδους λέσχες: «Οι φίλοι των κολεόπτερων», ας πούμε. Είναι το καλύτερο πρόσχημα για να χαρακτηριστεί ιδιωτικός χώρος ένα κέντρο διασκέδασης. Θα σε κάνουν μέλος και με μια καρτούλα θα διασκεδάζεις κατά το δοκούν. Ολα αυτά είναι σενάρια για μια χώρα όπου λειτουργεί ο νόμος. Έχουμε όμως ολοένα περισσότερο την αίσθηση ότι έχει διαλυθεί το κράτος. Όταν υπουργός Απασχόλησης «φιλοξενεί» ανασφάλιστο προσωπικό, το λιγότερο που μπορεί να κάνει ο Δημήτρης Αβραμόπουλος είναι να μπει με τσιγάρο σε χειρουργείο.

Είναι δύσκολο να υπερασπιστεί κανείς το κάπνισμα. Οι στατιστικές είναι αμείλικτες. Πεθαίνουν κάθε χρόνο 650.000 άτομα. Αφού είναι λοιπόν τόσο βλαβερό, γιατί μένουμε στα ημίμετρα; Με τον νέο νόμο απαγορεύεται η διακίνηση ομοιωμάτων τσιγάρου. Απαγορεύεται η διαφημιστική διανομή πακέτων. Απαγορεύεται να καπνίζεις στους υπαίθριους σιδηροδρομικούς σταθμούς. Απαγορεύεται να καπνίζεις σε μαγαζί 75 τ.μ. αλλά επιτρέπεται σε μαγαζί 69 τ.μ. Γιατί δεν χτυπούν την πηγή του κακού; Λουκέτο στα καπνεργοστάσια. Θα ήταν γενναία η απόφαση να αντιμετωπιστεί το τσιγάρο όπως η πρέζα. Μπορούμε να πάρουμε ιδέες και από τον μουσουλμανικό κόσμο και τις διατάξεις για το αλκοόλ. Ας μετατραπούν τα εργοστάσια σε αθλητικές εγκαταστάσεις, αφού τόσο κόπτονται για την υγεία του πολίτη. Το «παραθυράκι» σε αυτό το υποθετικό σενάριο είναι ότι καθείς θα καλλιεργεί στη γλάστρα του μπασμά- μία από τις εκλεκτές ποικιλίες που ευδοκιμούν στη χώρα μας. Αυτό ας είναι νόμιμο.

Αν κάποιος ευθύνεται για τις ακρότητες της αντικαπνιστικής εκστρατείας είναι οι ίδιοι οι καπνιστές. Στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ μέτρο. Στους χώρους εργασίας δεν θα υπήρχε πρόβλημα αν κάποιος άναβε κάνα δυο τσιγαράκια μέσα στη βάρδια. Το σύνηθες όμως ήταν να καπνίζουν όλοι μαζί ατελείωτα τσιγάρα, να κρατούν το παράθυρο κλειστό για να μην πλευριτώσουν, με την ατμόσφαιρα να γίνεται αφόρητη. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θυμούνται εποχές που οι θεριακλήδες κάπνιζαν στα λεωφορεία. Κατόπιν, όταν περάσαμε σε πιο κοσμοπολίτικη φάση, κάναμε εθνικό διαγωνισμό: είναι οι Έλληνες ή οι Γάλλοι οι πιο φανατικοί καπνιστές στην Ευρώπη; Οι Γάλλοι πάντως συμμορφώθηκαν, παρ΄ ότι υπήρξαν σκληροί ανταγωνιστές μας για την πρώτη θέση στην κατανάλωση καπνού. Τα μπιστρό έχουν πλέον τον αέρα φαρμακείου. Όλες οι χώρες απέκτησαν εσχάτως αντίστοιχους νόμους, ακόμη και η Αλβανία, που έχει δικό της μπαϊράκι. Μένει να δούμε αν θα υπάρξει γενικευμένη αντίσταση.

TO BHMA – Λώρη Κέζα  | Τρίτη 3 Φεβρουαρίου 2009