Σε μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας αλλά και απειλή για την κοινωνική ευημερία αναδεικνύεται το κάπνισμα, αφού στην Ελλάδα το 17% των θανάτων ατόμων άνω των 30 ετών αποδίδεται στο τσιγάρο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών μια αύξηση κατά 10% στην τιμή των τσιγάρων θα επέφερε μείωση στην κατανάλωση κατά 3,7%.

Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια συζήτησης που παραγματοποίθηκε στο Μέγαρο Υπατία, από την Εθνική Επιτροπή Ελέγχου του Καπνίσματος του υπουργείου Υγείας, την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών και την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, δείχνουν ότι το κάπνισμα ευθύνεται για το 8,9% του συνόλου των εισαγωγών στα δημόσια νοσοκομεία, αντιπροσωπεύοντας το 7,9% της συνολικής δαπάνης υγείας.

Το κάπνισμα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα δημόσιας υγείας παγκοσμίως, αφού 4,5 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως αποδίδονται στο τσιγάρο, με τους 650.000 θανάτους να καταγράφονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, την επόμενη 20ετία οι θάνατοι αναμένεται να φτάσουν και τα 8 εκατ. παγκοσμίως.

Στην Ελλάδα, όπου το ποσοστό των καπνιστών, ανδρών και γυναικών ανεξαρτήτου ηλικίας, ανέρχεται στο 41% (ένα απο τα υψηλότερα της Ευρώπης), το 17% των θανάτων, σε άτομα άνω των 30 ετών αποδίδεται στο τσιγάρο, ενώ ευθύνεται για το 12,9% του συνολικού φορτίου νοσηρότητας και θνησιμότητας. Το ποσοστό αυτό ισοδυναμεί με την αθροιστική επίδραση της κατάχρησης οινοπνεύματος, της καθιστικής ζωής, της χαμηλής κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, των ναρκωτικών, της μη ασφαλούς γενετήσιας συμπεριφοράς και της έλλειψης σιδήρου.

Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, το κάπνισμα ευθύνεται για 199.028 εισαγωγές στα δημόσια νοσοκομεία, δηλαδή το 8,9% του συνόλου των εισαγωγών. Αυτό μεταφράζεται σε 400.011.801 ευρώ – 554.123.300 ευρώ δαπάνη υγείας ή 7,7 – 10,7% του συνολικού προϋπολογισμού των νοσοκομείων. Το συνολικό άμεσο ιατρικό κόστος ανέρχεται σε 1,76 δισ. ευρώ ετησίως, δηλαδή το 7,9% της συνολικής δαπάνης υγείας.

Εάν συνυπολογιστούν και οι έμμεσες δαπάνες (απώλεια παραγωγικότητας λόγω νοσηρότητας και θνησιμότητας), τότε η συνολική δαπάνη για την εθνική οικονομία και την παραγωγικότητα υπολογίζεται στα 3,27% δισ. ευρώ ετησίως (1,53% του ΑΕΠ, με τιμές βάσης το 2011).

Ανάγκη κρατικής παρέμβασης

Δεδομένου ότι η οικονομική επιβάρυνση του καπνίσματος για την ελληνική κοινωνία, τη δύσκολη αυτή οικονομική συγκυρία για το Εθνικό Σύστημα Υγείας αλλά και τους πολίτες ατομικά, τόσο ο Παναγιώτης Μπεχράκης, αναπληρωτής καθηγητής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τον Έλεγχο του Καπνίσματος όσο και ο Γιάννης Κυριόπουλος, καθηγητής Οικονομικών της Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, υπογράμμισαν ότι η κρατική παρέμβαση επί του θέματος θεωρείται απολύτως δικαιολογημένη.

Με την επιλογή κατάλληλων στρατηγικών μέσων η Πολιτεία μπορεί να επηρεάσει τα καταναλωτικά πρότυπα των καπνιστών, δεδομένου ότι η τιμή των τσιγάρων και το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών είναι καθοριστικοί παράγοντες κατανάλωσης.

Η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας εκτιμά ότι μια αύξηση κατά 10% της τιμής των τσιγάρων μπορεί να επιφέρει μείωση κατά 3,7% στην κατανάλωση, ενώ μια αύξηση κατά 10% στο εισόδημα των πολιτών, μπορεί να συντελέσει σε αύξηση της κατανάλωσης προϊόντων καπνού κατά 6,7%.

Συγκεκριμένα, μια επιπλέον αύξηση κατά 2 ευρώ στην τιμή του πακέτου προβλέπεται ότι θα οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης κατά 20% και πρόσθετα κρατικά έσοδα 1,2 δισ. ευρώ. Δηλαδή, 330.000 ενήλικες θα σταματήσουν το κάπνισμα, 125.000 έφηβοι και νέοι δεν θα το υιοθετήσουν ως τρόπο ζωής, ενώ θα αποφευχθούν 192.000 πρόωροι θάνατοι από ασθένειες σχετικές με το κάπνισμα.

Θετικοί στην αύξηση της τιμής των προϊόντων καπνού εμφανίζονται τόσο οι πολίτες όσο και οι γιατροί, αφού σύμφωνα με έρευνα του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου, το 49,2% συμφωνεί να μπει μια μικρή ειδική εισφορά σε αγαθά όπως τσιγάρα και αλκοόλ και η οποία θα αποδίδεται απευθείας στον ΕΟΠΥΥ έτσι ώστε να μην μπει σε κίνδυνο η συνέχιση της λειτουργίας του και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

in.gr. 18/4/2013