Σκέφτεστε να διακόψετε το κάπνισμα; Υπάρχουν πολλοί τρόποι με ή χωρίς
βοηθήματα, απότομα ή σταδιακά. Η απόφαση είναι δική σας αρκεί να είστε
απόλυτα συμφιλιωμένοι με την ιδέα ότι τα πράγματα δεν θα είναι και τόσο
εύκολα. Το ξέρατε ότι μέσα σε πέντε λεπτά από το κάπνισμα ενός τσιγάρου
η νικοτίνη "ταξιδεύει" ήδη προς τον εγκέφαλο σας όπου δίνει το σήμα
απελευθέρωσης χημικών ουσιών που κάνουν τον καπνιστή να θέλει να
καπνίσει περισσότερο; Επίσης, για ορισμένα άτομα ο εθισμός στη νικοτίνη
παραλληλίζεται με αυτόν σε ναρκωτικές ουσίες όπως η κοκαΐνη ή η ηρωίνη.

Είναι δύσκολο να διακόψει κανείς το κάπνισμα και συνήθως ένας καπνιστής το πετυχαίνει μετά την 6-7 η προσπάθεια. Αλλά κάθε προσπάθεια σας φέρνει πιο κοντά στον στόχο και δεν θα πρέπει να την βλέπετε σαν ήττα απέναντι στο τσιγάρο.

Σε μία προσπάθεια ενημέρωσης κάθε καπνιστή για όλα τα μέσα που υπόσχονται να τον βοηθήσουν να απεξαρτηθεί από τη νικοτίνη θα αναφέρουμε τους κύριους τρόπους φαρμακευτικής διακοπής του καπνίσματος.

Υποκατάστατα νικοτίνης

Τα προϊόντα υποκατάστασης της νικοτίνης παρέχουν στον οργανισμό ανακούφιση από τα συμπτώματα του στερητικού συνδρόμου της νικοτίνης που παρατηρείται σε κάθε καπνιστή που προσπαθεί να απεξαρτηθεί από το τσιγάρο. Μέσω αυτών ο καπνιστής λαμβάνει μικρές ποσότητες νικοτίνης χωρίς όμως να λαμβάνει τις υπόλοιπες καρκινογόνες ουσίες που περιέχονται στα τσιγάρα. Τα υποκατάστατα νικοτίνης είναι δύο φορές πιο αποτελεσματικά από τις υπόλοιπες μεθόδους υποβοήθησης ενός καπνιστή να απαλλαγεί από τη "νόσο του καπνού".Σε αυτά περιλαμβάνονται τα αυτοκόλλητα νικοτίνης (patches), οι τσίχλες νικοτίνης, τα ρινικά σπρέι και τα εισπνεόμενα σκευάσματα νικοτίνης.

Σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη ₼γγλων ερευνητών, το 20% των ατόμων που συνδυάζουν τη χρήση σκευασμάτων νικοτίνης με την ψυχολογική υποστήριξη από ειδικούς θα καταφέρουν αν διακόψουν το κάπνισμα τουλάχιστον για ένα χρόνο, και το 10% δεν θα ξανακαπνίσει ποτέ! Δεν υπάρχουν στοιχεία υποστηρικτικά της καλύτερης αποτελεσματικότητας του ενός σκευάσματος από το άλλο, ο καθένας μπορεί να επιλέξει βάσει των προσωπικών προτιμήσεων του.

Οι χρήστες υποκατάστατων νικοτίνης δεν θα πρέπει να τα χρησιμοποιούν σε αντικατάσταση του τσιγάρου. Κάθε θεραπεία με υποκατάστατα νικοτίνης θα πρέπει να είναι βραχυπρόθεσμη και να αποσκοπεί στην διακοπή του καπνίσματος. Προσοχή γιατί η παρατεταμένης διάρκειας χρήση των εν λόγω σκευασμάτων δεν στερείται παρενεργειών (πχ. ανάπτυξη αντοχής στην ινσουλίνη με ενδεχόμενο την εμφάνιση διαβήτη μετά από μακροχρόνια χρήση τσίχλας νικοτίνης). Η ταυτόχρονη παρακολούθηση ενός ειδικού προγράμματος ψυχολογικής υποστήριξης θα αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες διακοπής του καπνίσματος.

Να θυμάστε ότι δεν επιτρέπεται το κάπνισμα κατά την διάρκεια χρήσης υποκατάστατων νικοτίνης, καθώς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης τοξικών επιπέδων νικοτίνης στο αίμα. Τα υποκατάστατα νικοτίνης βοηθούν επίσης στην αποφυγή της αύξησης του βάρους κατά την διάρκεια της προσπάθειας διακοπής του καπνίσματος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να πάρει κανείς κιλά μετά την διακοπή της χρήσης τους.

Παρενέργειες

Στις πιο συχνές παρενέργειες περιλαμβάνονται : οι κεφαλαλγίες, η ναυτία και άλλα συμπτώματα από το πεπτικό σύστημα. Πολλοί άνθρωποι συχνά εμφανίζουν αϋπνίες κατά την διάρκεια των πρώτων ημερών της θεραπείας, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται αυτοκόλλητα νικοτίνης, αλλά η αϋπνία συνήθως αποκαθίσταται σύντομα. Οι ασθενείς που χρησιμοποιούν μεγάλη ποσότητα νικοτινούχων σκευασμάτων έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τέτοιες παρενέργειες και η ελάττωση της χορηγούμενης δόσης οδηγεί σε αποφυγή του εν λόγω κινδύνου.

Ειδικές κατηγορίες ασθενών

Ορισμένες κατηγορίες ασθενών εμφανίζουν κάποιες ιδιαιτερότητες οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν τίθεται το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν σκευάσματα νικοτίνης. Για παράδειγμα αν και υπάρχει ανησυχία για την χρήση τους από πάσχοντες από καρδιαγγειακά νοσήματα, οι μελέτες δείχνουν ότι δεν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για αυτή την κατηγορία ασθενών.

Η χρήση των υποκατάστατων νικοτίνης πιθανόν να μην είναι ασφαλής κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς οι έγκυες εμφανίζουν αρκετά μεγάλη ταχυκαρδία υπό την επήρεια νικοτινούχων σκευασμάτων σε σύγκριση με το όταν καπνίζουν ένα τσιγάρο. Επειδή η ταχυκαρδία μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο έμβρυο συνιστάται, αν όχι η αποφυγή, τουλάχιστον η προσεκτική χρήση των υποκατάστατων νικοτίνης από τις εγκύους και η αφαίρεση των αυτοκόλλητων πριν την νυχτερινή κατάκλιση. Σε κάθε περίπτωση επιβάλλεται κάθε έγκυος να συμβουλεύεται τον ιατρό της πριν πάρει μία τέτοια απόφαση.

Η χρήση τους από εφήβους είναι ασφαλής. Αλλά η νικοτίνη είναι ένα δηλητήριο , δυνητικά θανατηφόρο για τα μικρά παιδιά και δεν θα πρέπει ποτέ να τους χορηγείται. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η κατάποση ενός τσιγάρου από ένα παιδί έως 4 ετών είναι θανατηφόρος!

Α. Αυτοκόλλητα νικοτίνης

Είναι επίσης γνωστά και ως σκευάσματα διαδερμικής χορήγησης νικοτίνης. Πρόκειται για μικρά αυτοκόλλητα εμποτισμένα με νικοτίνη την οποία απελευθερώνουν με βραδύ σταθερό ρυθμό. Η νικοτίνη εισέρχεται στην κυκλοφορία αφού απορροφηθεί από το δέρμα. Το αυτοκόλλητο διατηρεί τα επίπεδα νικοτίνης σταθερά στον ορό. Υπάρχουν αυτοκόλλητα διαφορετικής περιεκτικότητας σε νικοτίνη.

Τα πλεονεκτήματα είναι ότι παρέχουν σταθερή δόση νικοτίνης με αποτέλεσμα ο οργανισμός να μη νιώθει την ανάγκη επαναλαμβανόμενων δόσεων νικοτίνης όπως συμβαίνει με το κάπνισμα τσιγάρου το οποίο προκαλεί μία αρχική κορύφωση τη συγκέντρωσης νικοτίνης η οποία σταδιακά φθίνει και έτσι ο καπνιστής κάποια στιγμή νιώθει την ανάγκη να καπνίσει ξανά. Και επίσης αν κανείς επιχειρήσει να καπνίσει ενώ το φορά εμφανίζει συμπτώματα υπερδοσολογίας νικοτίνης που μπορεί να έχουν ακόμη και μοιραία κατάληξη.

Τα μειονεκτήματα τους είναι έχουν σχετικά αυξημένο κόστος, υπάρχει η πιθανότητα τοπικού δερματικού ερεθισμού στο σημείο που τοποθετούνται, μπορεί να προκαλέσουν παράξενα όνειρα εάν εξακολουθείτε να τα φοράτε και στον ύπνο και επίσης αν δεν τα φοράτε στον ύπνο πιθανόν να αρχίσετε να νιώθετε άσχημα το πρωί μέχρι να αρχίσει και πάλι να δρα ένα νέο αυτοκόλλητο νικοτίνης.

Ο χρόνος απεξάρτησης από τη νικοτίνη με τη βοήθεια αυτοκόλλητων είναι από οκτώ έως 12 εβδομάδες.
-Κάθε ημέρα θα πρέπει να το τοποθετείτε σε διαφορετικό σημείο του δέρματος, που δεν έχει τρίχες και να παραμένει εκεί για το χρονικό διάστημα που συνιστούν οι οδηγίες του σκευάσματος. Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείτε το ίδιο αυτοκόλλητο γι πάνω από 24 ώρες. Μπορείτε να ξανακολλήστε το αυτοκόλλητο στην ίδια περιοχή του δέρματος αφού περάσει μια εβδομάδα από την τελευταία φορά χρήσης της ίδιας περιοχής.
-Την πρώτη φορά που τοποθετήσετε ένα αυτοκόλλητο νικοτίνης πιθανόν να νιώσετε τοπικά φαγούρα ή αίσθημα κνησμού και ερύθημα. Μη ανησυχείτε αυτά τα συμπτώματα συνήθως υφύονται μέσα σε μια ώρα.
-Αν μετά την αφαίρεση του αυτοκόλλητου το δέρμα παραμένει ερυθρό για περισσότερο από μια ημέρα, συμβουλευτείτε τον ιατρό σας.
-Δεν συνιστάται η χρήση του από άτομα με δερματολογικές αλλεργίες ή άλλα δερματολογία προβλήματα

Β. Τσίχλα νικοτίνης

Τα πλεονεκτήματα της χρήσης τσίχλας νικοτίνης είναι ότι μπορεί κανείς να την πάρει όποτε νιώθει την ανάγκη να καπνίσει (εφόσον βέβαια δεν ξεπερνά τη μέγιστη ημερήσια δόση νικοτίνης). Είναι σχετικά φθηνή μέθοδος και παρέχει κάποια στοματική ικανοποίηση παρόμοια με αυτή του να καπνίζει κανείς ένα τσιγάρο.

Τα μειονεκτήματα είναι ότι δεν μπορείτε να την μασάτε ενώ πίνετε αλκοόλ ή κάποιο αναψυκτικό,( επομένως όχι σε ένα κέντρο διασκέδασης μαζί με το ποτό σας), μπορεί να σας κάνει να νιώσετε ζαλάδα αν τη μασάτε πολύ γρήγορα, , περνάει αρκετή ώρα μετά τη λήψη της για να αρχίσουν να γίνονται αισθητά τα αποτελέσματα της δράσης της.

Η τσίχλα νικοτίνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους αλλά είναι πιο δόκιμη σε :
-βαρείς καπνιστές (>10 τσιγάρα την ημέρα) που εμφανίζουν στερητικό σύνδρομο όταν προσπαθούν να διακόψουν το κάπνισμα.
-άτομα που προτιμούν να ελέγχουν τη δόση νικοτίνης που λαμβάνουν
-άτομα με δερματική ευαισθησία ή άλλο δερματολογικό νόσημα που δεν επιτρέπει τη χρήση αυτοκόλλητου νικοτίνης
-άτομα που επιθυμούν να μασούν κάτι για να ικανοποιήσουν και την συνήθεια του να έχουν κάτι στο στόμα που να αντικαθιστά το τσιγάρο.