Πρώτα από όλα να σημειώσουμε ότι το κάπνισμα δεν απαγορεύεται μόνο στους χώρους εργασίες των Δημόσιων Υπηρεσιών αλλά και στους χώρους εργασίας Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (π.χ. Δήμοι, Κοινότητες, ΟΤΑ, Δικηγορικοί Σύλλογοι) αλλά και σε χώρους εργασίας ΝΠΙΔ και ιδιωτικών φορέων, όπως και σε χώρους αναμονής. (βλ. υπο Ι Υ.Α. για απαγόρευση καπνίσματος)
Σε ορισμένες περιπτώσεις επιτρέπεται να διαμορφωθούν ειδικά καπνιστήρια, για να πηγαίνουν οι εργαζόμενοι καπνιστές να καπνίζουν. Εν ολίγοις το καπνιστήριο δεν μπορεί να είναι χώρος εργασίας, αλλά ούτε ο χώρος εργασίας καπνιστήριο.
Ακόμα κι αν σε ένα χώρο-γραφείο είναι όλοι καπνιστές, η απαγόρευση έχει λογική στην περίπτωση που στο γραφείο αυτό έχουν πρόσβαση πολίτες ή άλλοι εργαζόμενοι. Θα μπορούσε το κάπνισμα να επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση της σύμφωνης γνώμης του πολίτη ή άλλου εργαζόμενου μη καπνιστή στον ίδιο χώρο, αλλά η απαγόρευση είναι απόλυτη για να μην πέφτει το βάρος στον πολίτη ή μη καπνιστή εργαζόμενο να ζητάει από τον καπνίζοντα-εργαζόμενο να σβήσει το τσιγάρο.
Όσον αφορά λοιπόν στο Δημόσιο, οι υπάλληλοι έχουν δικαίωμα στη διασφάλιση συνθηκών υγιεινής και
ασφάλειας στο χώρο εργασίας τους βάσει του άρθρου 44 του Δημοσιουπαλλικού Κώδικα, Ν. 3528/2007.
Επίσης με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών,
Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομίας και Οικονομικών και ύστερα
από γνώμη της Α.Δ.Ε.Δ.Υ, ιδρύεται στο Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας
Διοίκησης και Αποκέντρωσης οργανική μονάδα για την εποπτεία και τήρηση των
όρων υγιεινής και ασφάλειας του χώρου εργασίας των υπαλλήλων του Δημοσίου και
των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα
καθορίζονται το επίπεδο της οργανικής μονάδας και κάθε άλλο θέμα που αφορά
στη λειτουργία της.
Για τους υπαλλήλους Δήμων και Κοινοτήτων άρθρο 51 Ν. 3584/2007, Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων, οι υπάλληλοι έχουν δικαίωμα στη διασφάλιση συνθηκών υγιεινής και
ασφάλειας στο χώρο εργασίας τους.
Για τους όρους υγιεινής και ασφάλειας του χώρου εργασίας των υπαλλήλων
και για τον έλεγχο τήρησης τους ισχύουν οι ειδικές διατάξεις.
Σύμφωνα με την Υ.Α. για την απαγόρευση του καπνίσματος, οι διοικήσεις των δημοσίων υπηρεσιών, Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου που εποπτεύονται και επιχορηγούνται από το κράτος, οργανισμών και άλλων ιδρυμάτων (ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΛ.ΤΑ. κ.λπ. ) καθώς και οι υπεύθυνοι των χώρων μακράς αναμονής του κοινού πρέπει να φροντίσουν για την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος που δεν πρέπει να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες.
Για τα Νοσηλευτικά Ιδρύματα και τις Ιδιωτικές Κλινικές, οι Διοικητές και οι Διοικητικοί Διευθυντές.
Για τους άλλους χώρους, οι οποίοι αναφέρονται παραπάνω, οι άμεσοι προϊστάμενοι των υπηρεσιών των χώρων στέγασης αυτών.
Για τους λοιπούς χώρους των ιδιωτικών επιχειρήσεων, οι υπεύθυνοι εκμετάλλευσης αυτών.
Άρα όλοι οι παραπάνω ανάλογα με το χώρο εργασίας είναι υπεύθυνοι κατά περίπτωση για την τήρηση και εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας στο χώρο εργασίας που είναι υπό τον έλεγχο και την επίβλεψή τους.
Σύμφωνα με τον Δημοσιουπαλλικό Κώδικα, όσο και με τον Κώδικα για τους δημοτικούς υπαλλήλους αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα η ανάρμοστη συμπεριφορά προς τους πολίτες, η αδικαιολόγητη μη
εξυπηρέτηση τους και η μη έγκαιρη διεκπεραίωση των υποθέσεων τους -άρθρο 107 Ν. 3528/2007 και Ν. 3463/2006).
Αν ως πολίτης ζητήσετε από τον υπάλληλο να σβήσει το τσιγάρο και αυτός αρνηθεί και συνεχίσει να φυσάει τον καπνό στα μούτρα σας αυτό κατ' εμέ εντάσσεται στην περίπτωση της ανάρμοστης συμπεριφοράς απέναντι στον πολίτη.
Πειθαρχικές ποινές για τους δημόσιους υπαλλήλους γενικά πειθαρχικά παραπτώματα.
Αρθρο 109
α) η έγγραφη επίπληξη,
β) το πρόστιμο έως τις αποδοχές τριών (3) μηνών,
γ) η στέρηση του δικαιώματος για προαγωγή από ένα (1) έως πέντε (5) έτη,
δ) ο υποβιβασμός κατά ένα βαθμό,
ε) η προσωρινή παύση από τρεις (3) έως έξι (6) μήνες με πλήρη στέρηση των
αποδοχών και
στ) η οριστική παύση.
Αν παρά τη δηλωμένη όχληση του πολίτη, ο υπάλληλος συνεχίσει να καπνίζει μπροστά του η ανάρμοστη συμπεριφορά μπορεί να τιμωρηθεί με κάποια από τις παραπάνω ποινές που ισχύουν και για την ανάρμοστη συμπεριφορά. Η πιθανότερη δίκαιη ποινή είναι οι α) και β) ποινές.
Αν είστε εργαζόμενος μη καπνιστής, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να εκτυπώσετε την Υ.Α. που σας επισυνάπτω ως .pdf αρχείο σε αυτό το μήνυμα, να μαρκάρεται με διαφανή μαρκαδόρο τις διατάξεις που σας αφορούν και να την παραδώσετε στον προϊστάμενό σας. Αυτό κατά τη γνώμη μου πρέπει να το κάνετε εφόσον η κατάσταση στο γραφείο ή χώρο δεν μπορεί να λυθεί μεταξύ των συναδέλφων.
Το καλύτερο που έχετε να κάνετε για μένα είναι να αποφύγετε προστριβές και συγκρούσεις, αλλά να επικαλεστείτε το φιλότιμο των συναδέλφων σας. Σκοπός σας για να πετύχετε είναι να ενδιαφερθείτε για το δικό σας χώρο εργασίας. Αν σε ένα γραφείο άσχετο με εσάς, κάποιοι καπνίζουν, το να θέσετε θέμα μάλλον περισσότερα προβλήματα θα δημιουργήσετε στον εαυτό σας. Σημαντικό είναι να περιφρουρήσετε το χώρος εργασίας που χρησιμοποιείτε...
Αν η όποια συνεννόηση με τους καπνίζοντες-συναδέλφους που μοιράζεστε κοινό χώρο δεν αποδίδει, δίνετε την Υ.Α. με τα μαρκαρισμένα εδάφια και διατάξεις στον προϊστάμενό σας, λέγοντάς του ότι είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας. Αν αδιαφορήσει μπορείτε να του πείτε ότι 1) παραβιάζει τη νομοθεσία έστω και δια παραλείψεως, άρα αυτό μπορεί να θεωρηθεί πειθαρχικό αδίκημα και δεύτερον παραβιάζει και το δικαίωμά σας για διασφάλιση συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας στο χώρο εργασίας, εν γενει το δικαίωμα για εργασία σε μη ανθυγιεινό περιβάλλον. Αν συνεχίσει να μη δίνει λύση στο πρόβλημά σας.
Η παράλειψη δίωξης πειθαρχικού παραπτώματος αποτελεί και αυτή η ίδια πειθαρχικό παράπτωμα.
Εννοείται ότι πάντα προσπαθείτε να βρείτε λύση με το καλό ακόμα κι αν απευθυνθείτε στον προϊστάμενό σας.
Πρέπει να επενδύσετε στο φιλότιμό του, αν υπάρχει, γιατί προστριβές και συγκρούσεις στο χώρος εργασίας μακροπρόθεσμα προκαλούν κι αυτές βλάβες στην υγεία...
Αν τώρα ο Προϊστάμενος δεν φιλοτιμηθεί, να διορθώσει το πρόβλημα, π.χ. να σας δώσει ένα άκαπνο γραφείο ή κτλ, τότε μπορείτε να τον ενημερώσετε ότι θα απευθυνθείτε στην Προϊστάμενη αρχή και ότι αν δε λυθεί το θέμα, δε θα παρέχετε καμία εργασία σε ανθυγιεινό περιβάλλον μέχρι να εφαρμοστεί η κείμενη νομοθεσία.
Αν εργάζεστε σε μονάδες υγείας, νοσοκομεία κτλ προβλέπονται κυρώσεις σύμφωνα με την Υ.Α.
Στους υπεύθυνους εφαρμογής των διατάξεων της Υ.Α. και εργαζόμενους στις Μονάδες Υγείας, επιβάλλονται οι πειθαρχικές ποινές σύμφωνα με τις διατάξεις του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα.
Αν είστε πολίτης, το πρώτο που έχετε να κάνετε όταν πρσέρχεστε σε υπηρεσία που είναι ντουμάνι ο καπνός, είναι να ζητήσετε από τον υπάλληλο να σβήσουν το τσιγάρο και να μην καπνίζουν όσο είστε εκεί.
Αν αρνηθούν, κάνετε εγγραφη καταγγελία στο αρμόδιο πειθαρχικό όργανο, προϊστάμενο του υπαλλήλου.
Αν αυτός δεν επιληφθεί ή αν αδιαφορήσει, τότε μπορείτε να καταγγείλετε εγγράφως και τον προϊστάμενο, στην Προϊστάμενη Αρχή της υπηρεσίας.
Καλά όλα αυτά, αλλά συνήθως τα πειθαρχικά παραπτώματα αν υπάρχουν τέτοια, αντιμετωπίζονται στα πλαίσια της υπηρεσίας και των πειθαρχικών συμβουλίων. Άρα όχι και με τη μέγιστη διαφάνεια. Και εκεί που δεν υπάρχει διαφάνεια αλλά συντεχνιακές αντιλήψεις, τιμωρία δεν επιβάλλεται πραγματική και ουσιαστική.
Ποινικές κυρώσεις
Η Υ.Α. ως προς τις ποινικές κυρώσεις παραπέμπει στο αρ. 3 του Ν. 2520/1940.
Το άρθρο αυτό έλεγε ->Ο εκ προθέσεως παραβαίνων επιτακτικήν ή απαγορευτικήν
υγειονομικήν διάταξιν εκ των έν άρθρ. 1 αναφερομένων τιμωρείται δια
φυλακίσεως μέχρι τριών μηνών ή δια χρηματικής ποινής μέχρι (τριών
εκατομυρίων) 500.000 δραχμών ή δι' αμφοτέρων των ποινών.
Μιλάμε για διάταξη του 1940 τροποποιημένη ως προς τα χρηματικά ποσά το 1946.
Η διάταξη αυτή το 1994 τροποποιήθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε ο παραβάτης να τιμωρείται με χρηματικό πρόστιμο μόνο και το 1995 καταργήθηκε. Στην ουσία λοιπόν η Υ.Α. για την απαγόρευση του καπνίσματος ως προς τις ποινικές κυρώσεις παραπέμπει στο άρθρο 3 ενός νόμου που δεν περιέχει Κύρωση.
Το λεγόμενο άρθρο 3 καταργήθηκε μάλλον, γιατί η διατύπωση ήταν αντισυνταγματική.
Ωστόσο η παραβίαση της αντικαπνιστικής νομοθεσίας και το κάπνισμα σε απαγορευμένους χώρους ενώπιον τρίτων κάπου έστω και με μορφή πταίσματος πρέπει να τιμωρείται. Δεν έχω βρει ακόμα την ποινική διάταξη, αν αυτή υπάρχει. Αν τη βρω, θα την προσθέσω εδώ.
