Κοροναϊός: Γιατί οι καπνιστές είναι λιγότερο πιθανό να νοσήσουν βαριά
Η αναλογία καπνιστών – μη καπνιστών που εισήχθησαν γενικά σε νοσοκομεία στις ΗΠΑ, την Κίνα και αλλού στη Γαλλία διέφεραν. Όμως σε όλες τις περιπτώσεις -όπως αναφέρει ο Economist- οι συστηματικοί καπνιστές ήταν αισθητά λιγότεροι από όσους νόσησαν από τον Covid-19 και χρειάστηκαν νοσοκομειακή περίθαλψη
Ένας στους τέσσερις Γάλλους καπνίζει. Έτσι, πολλοί ήταν εκείνοι που σοκαρίστηκαν όταν στα τέλη Απριλίου ερευνητές διαπίστωσαν ότι μόνο το 5% από τους 482 ασθενείς που εισήχθησαν στο νοσοκομείο Pitié-Salpêtrière στο Παρίσι (από τις 28 Φεβρουαρίου έως τις 9 Απριλίου) ήταν καπνιστές.
Η αναλογία καπνιστών – μη καπνιστών που εισήχθησαν γενικά σε νοσοκομεία στις ΗΠΑ, την Κίνα και αλλού στη Γαλλία διέφεραν. Όμως σε όλες τις περιπτώσεις -όπως αναφέρει ο Economist– οι συστηματικοί καπνιστές ήταν αισθητά λιγότεροι από όσους νόσησαν από τον Covid-19 και χρειάστηκαν νοσοκομειακή περίθαλψη.
Οι καπνιστές, αναφέρουν οι συντάκτες του δημοσιεύματος, είναι πολύ λιγότερο πιθανό να νοσήσουν σοβαρά από τον SARS-CoV-2, τον ιό που προκαλεί τον Covid-19.
Δεν σημαίνει ότι δεν θα κολλήσουν κοροναϊό
Σύμφωνα με τον Economist, αυτό δεν σημαίνει ότι οι καπνιστές δεν θα κολλήσουν κοροναϊό. Μάλιστα, είναι πιο επιρρεπείς λόγω της εισπνοής και της εκπνοής καπνού, δεδομένου ότι η μετάδοση γίνεται συχνά μέσω των βλεννογόνων του στόματος.
Αυτό που φαίνεται να συμβαίνει είναι ότι οι καπνιστές που είναι θετικοί στον ιό είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν συμπτώματα ή, εάν τα αναπτύξουν, είναι πιο πιθανό να έχουν ήπια συμπτώματα. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να μείνουν απλά στο σπίτι και να μην εμφανίζονται στα στατιστικά στοιχεία των νοσοκομείων.
Τι συμβαίνει με τη νικοτίνη
Όλα αυτά δείχνουν ότι υπάρχει κάτι στον καπνό του τσιγάρου που προστατεύει, με το πιο πιθανό σενάριο να έχει να κάνει με τη νικοτίνη.
Το «κλειδί» φαίνεται να είναι η πρωτεΐνη κυτταρικής μεμβράνης που ονομάζεται ACE2, στην οποία προσκολλάται ο ιός για να αποκτήσει πρόσβαση σε ένα κύτταρο. Ορισμένοι ερευνητές υποπτεύονται ότι η νικοτίνη προσκολλάται επίσης στην ACE2, μην αφήνοντας τον ιό να το κάνει και αυτός.
Η νικοτίνη μπορεί, επίσης, να καταπραΰνει τη φλεγμονή που προκαλείται από τη μόλυνση, μια υπόθεση που στηρίζεται στην χρήση της για τη θεραπεία των φλεγμονών του εντέρου.
Η νέα γαλλική κλινική μελέτη, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει σε τρεις εβδομάδες, μπορεί επίσης να ρίξει φως σε μια άλλη πιθανή θεραπευτική ιδιότητα της νικοτίνης. Εκείνοι που είναι σοβαρά ασθενείς με Covid-19 εμφανίζουν συχνά έντονη ανοσολογική λειτουργία που ονομάζεται «καταιγίδα κυτοκινών».
Οι κυτοκίνες είναι μια ομάδα πεπτιδικών μορίων. Η δουλειά ορισμένων από αυτά είναι να «στρατολογούν» λευκά αιμοσφαίρια, που καταπολεμούν τα παθογόνα σε ένα σημείο μόλυνσης. Εάν φτάσουν εκεί πάρα πολλά λευκά, μπορούν να επιτεθούν στους ιστούς του ίδιου του σώματος.
Ο Τζέισον Σέλτσερ, μοριακός βιολόγος στο Cold Spring Harbor Laboratory, στη Νέα Υόρκη, ο οποίος μελετά τις φυσιολογικές επιδράσεις του καπνού, λέει ότι θεωρητικά είναι πιθανό η νικοτίνη, η οποία παρεμβαίνει στη διαδικασία, να μειώσει τη ζημιά, αν και η έρευνά του δείχνει επίσης σε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις του καπνού στις μολύνσεις από κοροναϊούς.
Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας για το Κάπνισμα εκτιμά ότι η πανδημία του νοσήματος από τον νέο κοροναϊό αναδεικνύει για πρώτη φορά το κάπνισμα ως άμεση απειλή για την ανθρώπινη ζωή και τη δημόσια υγεία.
Συγκεκριμένα επισημαίνονται τα ακόλουθα:
1. Μεταδοτικότητα COVID-19
Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι κάθε χρήση καπνικού προϊόντος, ιδίως μάλιστα το χρόνιο κάπνισμα, προκαλεί μείωση της άμυνας του αναπνευστικού συστήματος και προδιαθέτει για εμφάνιση συχνών βρογχιτιδικών και πνευμονικών λοιμώξεων.
Ειδικότερα, έχει αποδειχθεί ότι ο κορονοϊός αυτός προσπερνά σχετικά εύκολα την υπολειτουργική άμυνα του κροσσωτού επιθηλίου των αεροφόρων οδών των καπνιστών και προσκολλάται στο αναπνευστικό σύστημα με ειδικούς υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE-2). Η γονιδιακή έκφραση του ενζύμου αυτού είναι υπερλειτουργική στον καπνιστή (Cai 2020), ο οποίος με αυτόν το μηχανισμό παρέχει περισσότερους υποδοχείς και ακόμη πιο πρόσφορο έδαφος για προσκόλληση το ιού στον πνεύμονα.
Επίσης τονίζεται ότι η χρήση προϊόντων καπνού:
α) συνεπάγεται πολύ μεγάλη αύξηση της επαφής των χεριών με το στόμα
β) φέρνει σε συχνή επαφή τα δάκτυλα με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα
(πακέτο, σπίρτα, αναπτήρας, συσκευές ατμίσματος, συστήματα ναργιλέ
κ.α.) ανεξάρτητα από τη χρήση προστατευτικών γαντιών
γ) δυσχεραίνει τη σωστή χρήση μάσκας
2. Βαρύτητα COVID-19
Η γνωστή από την εποχική γρίπη, βαρύτερη πορεία των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος στους χρήστες προϊόντων καπνού, επιβεβαιώνεται και με τον SARS-CoV-2. Αναφορές από την Κίνα ανεβάζουν το ποσοστό των καπνιστών ασθενών με COVID-19 που χρειάσθηκε να εισαχθούν σε ΜΕΘ στο 12,3%, ενώ οι μη καπνιστές ήταν μόλις 4,7%.
3. Δυσμενής πρόγνωση COVID-19
Πρόσφατη μελέτη από τη Κίνα αναφέρει 9% απώλεια ζωής σε καπνιστές, συγκριτικά με 4% σε μη καπνιστές ασθενείς
4. Διασπορά COVID-19
Ο προσυμπτωματικός ή ασυμπτωματικός καπνιστής και ιδίως ο πάσχων από ΧΑΠ, με τον χρόνιο βήχα του, προκαλεί μεγαλύτερη σταγονιδιακή διασπορά της νόσου. Τα μικροσταγονίδια από βίαιη εκπνοή ή βήχα σε κλειστό χώρο εξακοντίζονται με ταχύτητα άνω των 10m/sec και φθάνουν σε απόσταση μεγαλύτερη των επτά μέτρων.
Ο χρήστης προϊόντων καπνού, επιπλέον παράγει ρύπους που δυνητικά συμβάλλουν στη διασπορά της νόσου (αποτσίγαρα, αιωρούμενα σωματίδια, τριτογενές κάπνισμα από ρύπανση δαπέδου, επίπλων κ.α.).
5. Παθητικό κάπνισμα – προστασία παιδιών
Η απαγόρευση των μετακινήσεων, που εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αυξάνει τον κίνδυνο οικογενειακής έκθεσης, ιδίως μικρών παιδιών, σε δευτερογενές και τριτογενές παθητικό κάπνισμα μέσα στο σπίτι. Στον καπνιστή, που έχει απόλυτη ανάγκη το κάπνισμα, συνιστάται να καπνίζει μόνο σε εξωτερικό χώρο (αυλή ή βεράντα) και εκτός θέας μικρών παιδιών.
Η πιθανότητα θανάτου ενός καπνιστή
Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εκδήλωσης πιο σοβαρών συμπτωμάτων και θανάτου μεταξύ των ασθενών με COVID-19, οι οποίοι πάσχουν από καρδιαγγειακές παθήσεις. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ο νέος κορονοϊός SARS-CoV-2 προέρχεται από την ίδια οικογένεια με τους ιούς MERS-CoV και SARS-CoV, οι οποίοι έχουν συσχετιστεί με καρδιαγγειακή βλάβη (οξεία ή χρόνια).
Έρευνες στην Κίνα έδειξαν ότι οι ασθενείς με COVID-19 και υποκείμενα καρδιακά προβλήματα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν πιο σοβαρά συμπτώματα. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ασθενείς με COVID-19 που έχουν πιο σοβαρά συμπτώματα έχουν συχνά επιπλοκές που σχετίζονται με την καρδιά.
Αυτή η σχέση μεταξύ του COVID-19 και της καρδιαγγειακής υγείας είναι σημαντική διότι το κάπνισμα (ακόμα και το παθητικό κάπνισμα) είναι μείζονα αίτια καρδιαγγειακών νοσημάτων παγκοσμίως. Η επίδραση της COVID-19 στο καρδιαγγειακό σύστημα επιδεινώνει τα υποκείμενα νοσήματα που σχετίζονται με την καρδιά.
Επιπλέον, ένα ασθενέστερο καρδιαγγειακό σύστημα μεταξύ των ασθενών με COVID-19, που ήταν ή είναι καπνιστές, θα μπορούσε να κάνει αυτούς τους ασθενείς ευαίσθητους σε πιο σοβαρά συμπτώματα, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα θανάτου.
Προς το παρόν, δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα σχετικά με τη σχέση μεταξύ του καπνίσματος και του COVID-19. Μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Chinese Medical Journal, διαπίστωσε ότι από 78 ασθενείς με COVID-19, οι ασθενείς με ιστορικό καπνίσματος ήταν 14 φορές πιο πιθανό να αναπτύξουν πνευμονία.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι άνδρες στην Κίνα κινδύνευσαν περισσότερο από τις γυναίκες και το κάπνισμα – οι άνδρες καπνίζουν πολύ περισσότερο από ό,τι οι γυναίκες – προτείνεται ως ο κύριος λόγος για αυτή τη διαφορά, ισχυρίζεται ο Δρ Jeffrey A. Linder, επικεφαλής τμήματος στη σχολή ιατρικής του Northwestern University. «Οι επιβαρυμένοι πνεύμονες σε συνδυασμό με μια μόλυνση του αναπνευστικού είναι διπλό κακό», λέει.
Αυτό αποδεικνύεται από τη διαθέσιμη έρευνα για το κάπνισμα και άλλες αναπνευστικές ασθένειες. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2018 που δημοσιεύτηκε στο European Journal of Public Health, διαπίστωσε ότι το κάπνισμα αύξησε τον κίνδυνο νοσηλείας σε ασθενείς με γρίπη και μείωσε την αποτελεσματικότητα του εμβολίου γρίπης στους ηλικιωμένους. Επίσης, υπάρχει πληθώρα ερευνών που αποδεικνύει ότι το κάπνισμα ερεθίζει τους πνεύμονες και καταστέλλει την ανοσοποιητική λειτουργία. Αποδυναμώνει παράλληλα την καρδιά, έναν άλλο παράγοντα κινδύνου για σοβαρές ασθένειες.
Ιδιαίτερη αναφορά στους καπνιστές έχει κάνει κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης του υπουργείου Υγείας ο λοιμωξιολόγος, Σωτήρης Τσιόρδας.
Ο κ. Τσιόδρας άφησε να εννοηθεί ότι πιθανότατα οι καπνιστές είναι πιο ευπαθείς όσον αφορά τον κοροναϊό, καθώς φαίνεται να έχουν αυξημένα επίπεδα του υποδοχέα με τον οποίο συνδέεται ο Covid-19 και προειδοποίησε ότι ακόμη και οι υγιείς καπνιστές χωρίς χρόνια νοσήματα, φαίνεται να έχουν υψηλότερη συχνότητα αναπνευστικών λοιμώξεων και αυξημένη σοβαρότητα των συμπτωμάτων όταν μολύνονται.
Σε κάθε περίπτωση οι καπνιστές φαίνεται να είναι πιο ευάλωτο στον κοροναϊό.
Ερωτηθείς σχετικά ο κ. Τσιόδρας το παραδέχθηκε συστήνοντας προσοχή στους καπνιστές, καθώς όπως είπε κινδυνεύουν περισσότερο από άλλους να προσβληθούν από τον κορονοϊό, αλλά όχι απαραίτητα να νοσήσουν βαρύτερα.
Αντίθετα, δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να δείχνουν ότι οι παχύσαρκοι είναι πιο εύκολο να προσβληθούν από τον ιό.
Κάπνισμα
Μπορεί να φαίνεται παράξενη η αναφορά στο κάπνισμα, αλλά είναι γνωστό πως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει συμπεριλάβει το κάπνισμα στον κατάλογο των ασθενειών.
Οι γιατροί προειδοποιούν ότι όσοι καπνίζουν κινδυνεύουν πολύ σοβαρά από τον κοροναϊό λόγω της βλάβης που έχουν υποστεί -και συνεχίζουν να υφίστανται οι πνεύμονές τους.
Η άμεση διακοπή του καπνίσματος δεν παρέχει απόλυτη ασφάλεια, αλλά σίγουρα μπορεί να λειτουργήσει θετικά στην υγεία των καπνιστών.
«Σχετικά με το αν το κάπνισμα μπορεί να έχει ρόλο στην αυξημένη προσβολή από τον ιό, δειλά-δειλά κάποια πειραματικά δεδομένα που αφορούν και ανθρώπους, δείχνουν πως οι καπνιστές κατά κάποιον τρόπο έχουν αυξημένα επίπεδα του υποδοχέα και, κατ’ αναλογία, περισσότερες «πόρτες» και ευπάθεια για είσοδο του ιού στον οργανισμό τους.
Εγώ θα πω αυτό στους ανθρώπους που καπνίζουν, τους φίλους συμπολίτες μας: η επιλογή είναι καθαρά δική τους. Εγώ γνωρίζω από την ιολογία και τους υπόλοιπους αναπνευστικούς ιούς, πως οι υγιείς καπνιστές, ακόμα και οι υγιείς καπνιστές χωρίς χρόνια νοσήματα, φαίνεται να έχουν υψηλότερη συχνότητα αναπνευστικών λοιμώξεων και αυξημένη σοβαρότητα των συμπτωμάτων όταν μολύνονται».