Καπνιστές είναι το 70,4% των μαθητών της Γ’ Λυκείου, με το τσιγάρο, τον ναργιλέ και το ηλεκτρονικό τσιγάρο να κατέχουν τις πρώτες θέσεις στις προτιμήσεις τους. Οι περισσότεροι δε από τους μισούς μαθητές που δηλώνουν συστηματικοί καπνιστές διαφωνούν με την εφαρμογή της αντικαπνιστικού νόμου, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Μαθαίνω την Αλήθεια, Λέω Όχι στο Τσιγάρο».
Τα αποτελέσματα της μελέτης που εκπονήθηκε από την CMT ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ σε δείγμα 1.802 μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε σχολεία της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια ειδικής ημερίδας στο Ζάππειο την Πέμπτη 16 Οκτωβρίου, παρουσία των υπουργών Παιδείας και Θρησκευμάτων, Ανδρέα Λοβέρδου και Υγείας, Κατερίνας Παπακώστα.
Η καταγραφή των στάσεων και συμπεριφορών των μαθητών και μαθητριών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έδειξε ότι:
Το ποσοστό των μαθητών που δοκιμάζουν να καπνίσουν τσιγάρο ή άλλο είδος καπνίσματος υπερτετραπλασιάζεται μεταξύ Α’ Γυμνασίου (17,1%) και Γ’ Λυκείου (70,4%).
Μεταξύ των ηλικιών 13 και 18 ετών το ποσοστό των μαθητών που καπνίζουν οκταπλασιάζεται (5,5% και 44,1% αντίστοιχα), ενώ οι μαθητές της Γ’ Λυκείου μεταβάλλονται από περιστασιακοί σε συστηματικοί καπνιστές.
Το τσιγάρο, ο ναργιλές και το ηλεκτρονικό τσιγάρο κατέχουν τις πρώτες θέσεις προτίμησης καπνικών ειδών στη μαθητική κοινότητα, ενώ η πρόσβαση σε αυτά είναι εύκολη τόσο εντός όσο και εκτός σπιτιού.
Ο βαθμός επίγνωσης της μαθητικής κοινότητας για τις καταστροφικές συνέπειες του καπνού είναι σχεδόν καθολικός αλλά μόνο στα μισά σχολεία έχουν γίνει σχετικές δράσεις αγωγής υγείας για μια ζωή «χωρίς τσιγάρο».
Πάνω από τους μισούς μαθητές που είναι συστηματικοί καπνιστές διαφωνούν με την εφαρμογή της απαγόρευσης του καπνίσματος σε κλειστούς δημόσιους χώρους ή ανοικτούς δημόσιους χώρους ειδικού ενδιαφέροντος.
Οι 9 στους 10 όμως συμφωνούν ότι είναι ανθρώπινο δικαίωμα κάθε παιδιού, εφήβου και ενήλικα να μεγαλώνει και να ζει σε ένα περιβάλλον με καθαρό αέρα, χωρίς το δηλητηριώδη καπνό του τσιγάρου ή άλλων προϊόντων καπνού.
Το οικογενειακό, φιλικό και σχολικό περιβάλλον είναι οι βασικότεροι παράγοντες που επιδρούν στη συμπεριφορά των μαθητών όσον αφορά στο κάπνισμα.
«Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι, η ενημέρωση και η παρακίνηση των μαθητών για την υιοθέτηση ενός υγιέστερου τρόπου διαβίωσης δεν επαρκεί εάν δεν συνοδεύεται από δράσεις ενδυνάμωσης της ικανότητας των εκπαιδευτικών και των γονέων να προασπίσουν και να προάγουν την υγεία των παιδιών. Άρα είναι επιτακτική ανάγκη η υιοθέτηση δράσεων που να εστιάζουν στους τρεις αυτούς πυλώνες -Γονείς, Εκπαιδευτικούς, Μαθητές- και οι οποίες, πέραν των άλλων παρεμβάσεων, θα πρέπει να περιλαμβάνουν μέτρα ευαισθητοποίησης των τριών πληθυσμών-στόχων για το δικαίωμα των παιδιών να ζουν σε ένα καθαρό περιβάλλον», επεσήμανε ο καθηγητής Πνευμονολογίας, Παναγιώτης Μπεχράκης, επιστημονικός υπεύθυνος των Προγραμμάτων «Μαθαίνω την Αλήθεια, Λέω Όχι στο Τσιγάρο» (ΕΠ «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού 2007-2013» με τη συγχρηματοδότηση του Υπουργείου Υγείας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και «HEART II» (Behrakis foundation MA-USA, με φορέα υλοποίησης το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών).
Σύμφωνα με τον κ. Μπεχράκη, τα προγράμματα είναι ενταγμένα στις δράσεις του Κοινωνικού Σχολείου και στόχος τους είναι η δημιουργία ενός δικτύου σχολείων, εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων για την πρόληψη του καπνίσματος και την αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών στο κοινωνικό σύνολο.
«Η υλοποίηση του προγράμματος στηρίζεται στην ενεργοποίηση του εξαίρετου εκπαιδευτικού δυναμικού της χώρας και περιλαμβάνει μια σειρά ενεργειών και δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα μέσα κυρίως στο σχολικό χώρο, με τη βοήθεια της βιωματικής μεθόδου. Επίσης, το ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό οπτικοακουστικό υλικό που έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Παιδείας υποστηρίζει τις δραστηριότητες, παρέχοντας ουσιαστικά εργαλεία στο έργο των εκπαιδευτικών», εξήγησε και υπογράμμισε ότι «πίσω από κάθε ενήλικα καπνιστή που πεθαίνει από καρκίνο πνεύμονα ή που βασανίζεται από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια κρύβεται ένας έφηβος που κάποιος του έβαλε ένα τσιγάρο στο στόμα, όταν ήταν μαθητής».
Ο υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Ανδρέας Λοβέρδος σχολίασε ότι «το υπουργείο είναι παρόν με τρόπο έμπρακτο μέσω του κοινωνικού σχολείου και όχι με λόγια. Πάμε στα παιδιά με πληροφόρηση και με δράσεις, με συγκεκριμένες προτεραιότητες: την άθληση, τη διατροφή, την καθολική απαγόρευση του καπνίσματος κ.ά. Σήμερα, που τα παιδιά είναι φορτωμένα και λαμβάνουν έναν καταιγισμό πληροφοριών που δεν συνιστούν γνώση, πάμε στοχευμένα για να ξεπεράσουμε την πλήξη και την κόπωσή τους. Σε αυτή την κατεύθυνση αναζητούμε τις κατάλληλες μεθόδους για να προσεγγίσουμε τα παιδιά, ακόμα και μέσω των γονιών. Ακόμα, καθιερώσαμε για πρώτη φορά τη μέρα σχολικού αθλητισμού που γιορτάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα σε όλα τα σχολεία».
Από την πλευρά της η υφυπουργός Υγείας Κατερίνα Παπακώστα τόνισε ότι «οφείλουμε να προστατέψουμε αποτελεσματικά την υγεία των παιδιών και των εφήβων αλλά και όλων των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων. Το θεσμικό πλαίσιο που έχουμε για το κάπνισμα έχει προστατευτικό και όχι τιμωρητικό χαρακτήρα και γι’ αυτό όλοι οι πολίτες οφείλουν να το σέβονται. Μάλιστα, με βάση πρόσφατη έρευνα, διαπιστώνουμε ότι όλο και περισσότεροι συμπολίτες μας αποδέχονται το θεσμικό πλαίσιο και επιθυμούν να εφαρμοστεί ο αντικαπνιστικός νόμος».
Ανέφερε επίσης ότι ετοιμάζεται Κοινή Υπουργική Απόφαση για τον καθορισμό λειτουργίας των κέντρων διακοπής του καπνίσματος στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας μέσω του ΠΕΔΥ, ενώ παράλληλα εξετάζεται και η ιατροφαρμακευτική κάλυψη της διακοπής του καπνίσματος από τον ΕΟΠΥΥ. Πρόσθεσε επίσης ότι το υπουργείο Υγείας προωθεί και υποστηρίζει τις προληπτικές δράσεις στα σχολεία για την προστασία της υγείας των παιδιών και των εφήβων και κάλεσε όλους τους πολίτες να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την προστασία της ανηλικότητας και της υγείας των παιδιών.
Μαίρη Μπιμπή
health.in.gr