Πράσινη βιβλος – Για μια Ευρώπη απαλλαγμένη από το κάπνισμα

1.2. Επίπεδα έκθεσης

Οι κύριοι χώροι χρόνιας και εντατικής έκθεσης στον καπνό του περιβάλλοντος είναι το σπίτι και ο χώρος εργασίας .[xv] Σύμφωνα με την έκθεση του Συστήματος πληροφοριών για την επαγγελματική έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες του 1998 (Information System on Occupational Exposure to Carcinogens) ( CAREX ), ο καπνός του περιβάλλοντος ήταν η δεύτερη συνηθέστερη μορφή έκθεσης σε καρκινογόνα (μετά την ηλιακή ακτινοβολία) στην ΕΕ των 15. Κατά την περίοδο 1990-93, περίπου 7,5 εκατ. ευρωπαίοι εργαζόμενοι είχαν εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα κατά τη διάρκεια τουλάχιστον του 75% του χρόνου εργασίας τους .[xvi]

Από μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε μια σειρά δημόσιων χώρων σε επτά ευρωπαϊκές πόλεις κατά την περίοδο 2001-2002, διαπιστώθηκε ότι υπήρχε καπνός στους περισσότερους από τους δημόσιους χώρους που εξετάστηκαν, συμπεριλαμβανομένων των χώρων αναψυχής και των επιχειρήσεων του κλάδου της φιλοξενίας, των μεταφορών, των νοσοκομείων και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις καπνού στο περιβάλλον μετρήθηκαν σε μπαρ και ντισκοτέκ ·η τετράωρη έκθεση σε ντισκοτέκ ισοδυναμεί με συμβίωση με καπνιστή για ένα μήνα.[xvii] Η διαπίστωση ότι τα επίπεδα έκθεσης είναι εξαιρετικά υψηλά σε επιχειρήσεις του κλάδου της φιλοξενίας επιβεβαιώθηκε από άλλες μελέτες, που έδειξαν ότι η μέση έκθεση των εργαζομένων σε μπαρ είναι τριπλάσια ή πολλαπλάσια της έκθεσης λόγω της συμβίωσης με καπνιστή.[xviii]

Πρόσφατα, οι κανονισμοί απαγόρευσης του καπνίσματος οδήγησαν σε σχεδόν πλήρη εξάλειψη της έκθεσης στο χώρο εργασίας σε ορισμένα κράτη μέλη και σε ορισμένους τύπους χώρων, ενώ σε χώρες χωρίς γενικούς περιορισμούς η έκθεση παραμένει υψηλή, ιδίως στον κλάδο της φιλοξενίας και στον τομέα της αναψυχής.[xix]

Για να εκτιμηθεί η έκθεση στον καπνό του περιβάλλοντος σε ολόκληρη την ΕΕ, η ομάδα εμπειρογνωμόνων της ΕΕ για την ανθρώπινη βιοπαρακολούθηση (Expert Group on Human Biomonitoring)[xx] συνέστησε να περιληφθεί η κοτινίνη (ένας σημαντικός βιοδείκτης της έκθεσης στον καπνό του περιβάλλοντος) στον κατάλογο των υποψηφίων για το μελλοντικό πιλοτικό πρόγραμμα της ΕΕ σχετικά με την ανθρώπινη βιοπαρακολούθηση. Τα κράτη μέλη έχουν εκφράσει επανειλημμένα την υποστήριξή τους στη σύσταση αυτή.

1.3. Αντίκτυπος της πρωτοβουλίας για περιβάλλον χωρίς καπνό

Η δράση για ένα περιβάλλον χωρίς καπνό όχι μόνο θα προστατεύσει τους πολίτες από τις βλαβερές συνέπειες της έκθεσης στον καπνό του περιβάλλοντος αλλά θα συμβάλει επίσης στη μείωση της κατανάλωσης καπνού σε ολόκληρο τον πληθυσμό. Όσον αφορά την υγεία, η μείωσης του παθητικού και του ενεργητικού καπνίσματος θα οδηγήσει στη μείωση των ασθενειών και της θνησιμότητας λόγω ορισμένων σοβαρών νοσημάτων – ειδικότερα του καρκίνου των πνευμόνων, της στεφανιαίας νόσου, των αναπνευστικών νόσων και των εγκεφαλικών επεισοδίων – και στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Παρότι τα πλήρη οφέλη για την υγεία ενδέχεται να γίνουν αντιληπτά μετά από 30 χρόνια, μπορεί να υπάρξουν σημαντικές βελτιώσεις, ιδίως της υγεία του αναπνευστικού και της καρδιαγγειακής υγείας τα επόμενα 1έως 5 χρόνια.

Στο πρόγραμμα CHOICE, το οποίο διαχειρίζεται η ΠΟΥ, η απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους χαρακτηρίστηκε ως η δεύτερη αποτελεσματικότερη μορφή παρέμβασης για τη μείωση της θνησιμότητας και της νοσηρότητας που σχετίζεται με τη χρήση καπνού, μετά τις αυξήσεις των φόρων (βλ. παράρτημα I).