Κυνήγι μαγισσών και προτεσταντική ηθική

Στη Νέα Υόρκη πολύ πρόσφατα αποφασίστηκε η απαγόρευση του καπνίσματος σε πάρκα και παραλίες. Το αντικαπνιστικό μέτωπο επεκτείνεται προοδευτικά και προς τους ανοιχτούς χώρους και δεν θα αργήσει η εποχή εκείνη όπου θα επιτραπεί η σύλληψη και η τιμωρία των καπνιστών και μέσα στα σπίτια τους – μπροστά στα αθώα μάτια των παιδιών τους.

Είναι απόλυτα βέβαιο ότι τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν μια σημαντική συσχέτιση μεταξύ του ενεργητικού καπνίσματος και του καρκίνου του πνεύμονα, της στεφανιαίας νόσου και της Xρόνιας Aποφρακτικής Πνευμονοπάθειας. Αποτελεί όμως υποκρισία το γεγονός ότι παρά την ευρεία επιστημονική συμφωνία περί των βλαβερών συνεπειών του τσιγάρου, δεν κλείνουν άμεσα οι βιομηχανίες του καπνού, αλλά διώκεται ο χρήστης. Ακόμη είναι βέβαιο ότι, πέραν των επιστημονικών δεδομένων, στην άνευ όρων καταδίωξη των καπνιστών έχουν υπεισέλθει και ψυχοκοινωνικά στοιχεία, όπως π. χ. η απαγόρευση των απολαύσεων από την προτεσταντική ηθική και μια προσπάθεια ελέγχου των μαζικών συμπεριφορών από τη σύγχρονη εξουσία. Επιπλέον, έχει σήμερα αναπτυχθεί μια σύγχρονη οικονομία που βασίζεται στην αντικαπνιστική τρομολαγνεία (βλ. αντικαπνιστική βιοτεχνολογία, κέντρα απεξάρτησης, ψυχολόγοι, ψυχίατροι, κρατική φοροείσπραξη, αντικαπνιστικά πρόστιμα).

Πιθανώς ο επόμενος στόχος στο κυνήγι των μαγισσών θα είναι το λίπος και ίσως να επικηρυχθούν οι παχύσαρκοι προς ωφέλειαν των διαιτολόγων, κέντρων αδυνατίσματος, φαρμακευτικών εταιρειών, ενδοκρινολόγων, καρδιολόγων, ψυχολόγων, ψυχιάτρων, επανορθωτικών και αισθητικών χειρουργών. Και βέβαια, κανείς δεν αγγίζει τις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, που ευνοούν την παχυσαρκία και το κάπνισμα, όπως η φτώχεια, οι κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες, η διάλυση της οικογένειας, η ανεργία, η έλλειψη δημόσιας προληπτικής φροντίδας στα σχολεία. Και αν μας τελειώσουν το κάπνισμα και η παχυσαρκία, τι θα γίνωμεν τότε δίχως βαρβάρους; Iσως τότε να γεννηθεί ένας μελλοντικός ακτιβισμός εναντίον νέων μαγισσών, όπως ο καφές, το τσάι ή η σοκολάτα.

Είναι επίσης πιθανό ότι στο μέλλον, μαζί με τον αστυνομικό θα εισβάλλει στα σπίτια και ο εφοριακός προκειμένου να συλλάβουν μαζί καπνιστές, χρήστες ναρκωτικών και όσους οφείλουν στην εφορία ελάχιστα ποσά (π. χ. 100 – 200 ευρώ). Οι βιομήχανοι του καπνού, οι έμποροι ναρκωτικών και οι μεγάλοι φοροφυγάδες θα αφήνονται μάλλον ελεύθεροι διότι προφανώς ενισχύουν με τις δραστηριότητές τους τους στόχους της (νεο) φιλελεύθερης αγοράς.

Του Θανάση Δρίτσα

Ο κ. Θανάσης Δρίτσας είναι καρδιολόγος στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο.

Καθημερινή, Kυριακή, 5 Iουνίου 2011