Ο καρκίνος μπορεί να προληφθεί

«Ο καρκίνος μπορεί να προληφθεί με σωστή διατροφή, σωματική άσκηση και διακοπή του καπνίσματος», επισημαίνουν εκπρόσωποι επιστημονικών φορέων με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου, που εορτάζεται στις 4 Φεβρουαρίου.

Το Σάββατο, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία θα πραγματοποιήσει δωρεά σπιρομετρήσεις στο Golden Hall Αμαρουσίου (Κηφισίας 37^Α).

Στη συνέντευξη τύπου που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, σε συνεργασία με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, με θέμα πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου», σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν υπολογίζεται πως 3,7 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να σωθούν κάθε χρόνο, αν εφαρμόζονταν οι σωστές στρατηγικές πρόληψης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τα νέα περιστατικά καρκίνου το 2030 θα φτάσουν τα  21,7 εκατομμύρια, παγκοσμίως, από τα 14 εκατ. που ήταν το 2016. Ταυτόχρονα, οι θάνατοι αντίστοιχα από 8,2 εκατομμύρια το 2016, θα φτάσουν τα 13 εκατομμύρια.

«Ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως στις αναπτυγμένες χώρες. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής, τις τελευταίες δεκαετίες, σχετίζονται με τη συνεχώς αυξανόμενη νοσηρότητα και θνησιμότητα από καρκίνο στην χώρα μας», εξήγησε ο ομότιμος καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης Αντώνης Καφάτος.

Και πρόσθεσε πως η υπερκατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων και ποτών οδηγεί στην παχυσαρκία, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, μαστού, νεφρών, παγκρέατος, ενδομητρίου, χοληδόχου κύστεως και το αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου.

Σύμφωνα με τον κ. Καφάτο, για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας απαιτείται εθνική πολιτική για την προληπτική ιατρική και διατροφή, με εκπαίδευση γονέων, εκπαιδευτικών και παιδιών με  στόχο την υγιεινή διατροφή, την καθημερινή μέτρια προς έντονη σωματική άσκηση και την αποφυγή τοξικών ουσιών.

καλή διατροφή σημαίνει:

• Αυξημένη καθημερινή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, οσπρίων, ψαριών και θαλασσινών δυο φορές την εβδομάδα.
• Κόκκινο κρέας και αλλαντικά σε μικρή ποσότητα μία φορά το μήνα.
• Αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων με κορεσμένα και τρανς λιπαρά οξέα.
• Μείωση του αλατιού.
• Αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών γιατί αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο της στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα, του οισοφάγου, του ήπατος και του μαστού.
• Ελάττωση ή αποφυγή τροφίμων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη, όπως αναψυκτικά, γλυκά, άσπρο ψωμί, άσπρα μακαρόνια, άσπρο ρύζι, μπισκότα, σοκολάτες.
• Σωματική άσκηση, μέτρια προς έντονη, για περισσότερα από 60 λεπτά την ημέρα.

Από την πλευρά του ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, πρόσθεσε πως «μία απλή, με χαμηλό κόστος αλλά με υψηλή αποδοτικότητα στρατηγική πρόληψης όσον αφορά στη διατροφή, θα μπορούσε να μειώσει κατά 30% τα νέα περιστατικά καρκίνου».

Ταυτόχρονα ανέφερε ότι για κάθε ένα ευρώ που επενδύεται στην πρόληψη εξοικονομείται το δεκαπλάσιο σε έξοδα θεραπείας.

«Σε μία εποχή, τόσο επώδυνα δύσκολη για το κράτος μας», τόνισε, «η πρόληψη πρέπει να πάψει να αποτελεί το παραπαίδι των υπηρεσιών υγείας και να αποτελέσει το επίκεντρο του ενδιαφέροντος όλων μας (Πολιτείας, γιατρών και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών). Παράλληλα, αποτελεσματικότερη από οποιοδήποτε καινοτόμο φάρμακο στο άμεσο μέλλον είναι η εφαρμογή πληθυσμιακών προγραμμάτων έγκαιρης διάγνωσης σε συγκεκριμένες μορφές καρκίνου».

Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία προτείνει συγκεκριμένο πλαίσιο προληπτικών παρεμβάσεων και πληθυσμιακού ελέγχου που εύκολα και γρήγορα μπορεί να εφαρμοστεί στη χώρα μας. Με το σύνθημα «Ο καρκίνος δεν ξορκίζεται, αλλά αντιμετωπίζεται», ο κ. Φιλόπουλος είπε πως ο καθένας μόνος του, αλλά και όλοι μαζί είναι εφικτό να το καταστήσουμε κοινή πεποίθηση.

Σε ότι αφορά στον καρκίνο του πνεύμονα, ο Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας  Παναγιώτης Μπεχράκης, είπε ότι «η νόσος, που προκαλείται κατά 90% από το κάπνισμα, στη χώρα μας ευθύνεται για 8.000 θανάτους το χρόνο. Άρα, η μείωση του καπνίσματος αποτελεί τον κύριο μηχανισμό πρόληψης του καρκίνου αυτού».

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, στην Ελλάδα παρατηρείται σημαντική μείωση του καπνίσματος στο διάστημα 2009 – 2014. Συγκεκριμένα, το σύνολο των ημερήσιων καπνιστών έχει πέσει στο πολύ χαμηλό επίπεδο του 27.3% (σχήμα 1).

Επίσης, ιδιαίτερα μεγάλη είναι η μείωση των καπνιστών στις νεαρές ηλικίες μεταξύ 16 – 24 χρόνων που φτάνει στο  33.3% (σχήμα 2).

«Μεγάλο πρόβλημα παραμένει στην Ελλάδα το παθητικό κάπνισμα, που αντικατοπτρίζει σαφή έλλειψη πολιτικής βούλησης για την αντιμετώπισή του», τόνισε ο κ. Μπεχράκης και πρόσθεσε πως «ουσιαστικά πρόκειται για εκποίηση της Δημόσιας Υγείας σε συγκεκριμένα συμφέροντα, που εκθέτει τη χώρα διεθνώς και προκαλεί κοινωνική αγανάκτηση».

Να σημειωθεί ότι, το 75% περίπου των Ελλήνων πολιτών στους οποίους συμπεριλαμβάνεται κι ένας στους δύο καπνιστές, είναι θυμωμένοι και θεωρούν πολιτισμική υποβάθμιση της χώρας τη μη εφαρμογή του νόμου για την προστασία τους από το παθητικό κάπνισμα (Σχήμα 3 και 4).

Το παθητικό κάπνισμα αποτελεί γνωστό καρκινογενετικό μηχανισμό, στον οποίο εκτίθενται υποχρεωτικά πάνω από 130.000 εργαζόμενοι στους χώρους εστίασης και διασκέδασης, ενώ ο μέσος Έλληνας εκτίθεται σε ποσοστό 78.5% σε παθητικό κάπνισμα σε εστιατόρια, μπαρ και καφετέριες.

Όσον αφορά στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονος, σύμφωνα με τον κ. Μπεχράκη, σημαντικό βήμα αποτελεί η οδηγία του Αμερικανικού Κολεγίου Πνευμονολογίας σύμφωνα με την οποία κάθε καπνιστής ηλικίας άνω των 55 ετών που έχει καπνίσει περισσότερο από 30 pack/years (ημερησια καταναλωση πολλαπλασιαζόμενη με τα χρόνια καπνισματος) πρέπει να υποβάλλεται σε μία αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής δόσης και χωρίς σκιαγραφικό κάθε χρόνο. Μόνον έτσι ο καρκίνος του πνεύμονος θα διαγνωστεί έγκαιρα και σε θεραπεύσιμο στάδιο της νόσου.

Σημαντική είναι και η πρόσφατη ανακάλυψη μεθόδου διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονος με ειδική ανάλυση του εκπνευστικού εκνεφώματος, που συλλέγεται με την ήρεμη εκπνοή. Όμως, απαιτούνται μερικά χρόνια κλινικών μελετών προκειμένου να σταθμιστεί επακριβώς η ευαισθησία και η ακρίβεια της μεθοδολογίας αυτής που είναι τελείως ανώδυνη ακίνδυνη και μη επεμβατική.

Από την πλευρά του ο Γενικός Γραμματέας  Δημόσιας  Υγείας του Υπουργείου Υγείας, Γιάννης Μποσκόζος ανέφερε ότι «η αξία της πρόληψης είναι μεγάλη, παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν, αλλά είναι απαραίτητη η συνεργασία του υπουργείου με όλους του φορείς που έχουν δράσεις προς αυτή την  κατεύθυνση».

Τέλος, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθανάσιος Δημόπουλος, συνοψίζοντας τόνισε πως η πρόληψη του καρκίνου μπορεί να γίνει με:

• Αποφυγή του καπνίσματος
• Υγιεινή διατροφή
• Αντιμετώπιση των λοιμωδών νοσημάτων και της μόλυνσης του περιβάλλοντος
• Αποφυγή ακτινοβολίας.