SmokeHaz: Το νέο «όπλο» στη μάχη κατά του καπνίσματος

Ένα νέο «εργαλείο» έχουν πλέον στη διάθεσή τους γιατροί και κοινό, στη μάχη κατά του καπνίσματος, αφού η νέα ιστοσελίδα SmokeHaz της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS), παρέχει επιστημονική ενημέρωση σχετικά με τον κίνδυνο του ενεργητικού και παθητικού καπνίσματος στην υγεία, βάσει παγκόσμιων επιστημονικών ερευνών και αναλύσεων.

Η ιστοσελίδα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια επιστημονικής ημερίδας με θέμα «Lung Health and Smoking in Europe» της ERS στην Αθήνα, την Πέμπτη 8 Μαΐου.

Η SmokeHaz είναι απόρροια της συνεργασίας της ΕRS, του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Πνεύμονα (ELF) και του Κέντρου ελέγχου του Καπνού και Αλκοόλ του Πανεπιστημίου του Νότινγχαμ, της Μ. Βρετανίας και βασίστηκε σε συστηματική επιστημονική ανασκόπηση ερευνών και μεταναλύσεων για τους κινδύνους του ενεργητικού και παθητικού καπνίσματος στην υγεία και ειδικότερα στην αναπνευστική υγεία.

Απευθύνεται σε όλους τους φορείς πολιτικής Υγείας, σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, σε ερευνητές και φοιτητές των ιατρικών και παραϊατρικών σχολών και στο γενικό πληθυσμό καπνιστών και ασθενών.

Καρκίνος, ΧΑΠ, Άσμα: Οι «εχθροί» των πνευμόνων
Από την επεξεργασία επιστημονικών στοιχείων και αναλύσεων για τους κινδύνους του ενεργητικού και παθητικού καπνίσματος στην υγεία μας έχει διαπιστωθεί ότι, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι 11 φορές πιθανότερο να εμφανιστεί στους καπνιστές απ’ ότι στους μη καπνιστές. Ωστόσο, η συνεχής έκθεση στο παθητικό κάπνισμα αυξάνει κατά 41% τον κίνδυνο να εμφανίσει κάποιος καρκίνο πνεύμονα σε σχέση με κάποιον που δεν εκτίθεται στο παθητικό κάπνισμα.

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι τέσσερις φορές συχνότερη στους καπνιστές απ’ ότι στους μη καπνιστές, ενώ είναι πολύ πιθανότερο να εμφανιστεί σε όσους εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα.

Το άσθμα είναι 61% πιο πιθανό να εμφανιστεί σε έναν καπνιστή από έναν μη καπνιστή, ενώ η φυματίωση είναι 57% πιο πιθανό να εμφανιστεί στους καπνιστές από ότι σε μη καπνιστές, και 44% πιθανότερο να εμφανιστεί σε όσους εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα.

Οι παροξύνσεις του Άσθματος είναι 71% περισσότερο πιθανό να εμφανιστούν στους καπνιστές παρά σε μη καπνιστές, ενώ η άπνοια ύπνου είναι δύο φορές συχνότερη στους καπνιστές, απ’ ότι σ’ αυτούς που δεν καπνίζουν.

Οι έρευνες αποδεικνύουν επίσης ότι, οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος είναι 82% πιθανότερο να εμφανιστούν σε βρέφη που εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα και από τους δύο γονείς. Επίσης, το παιδικό άσθμα και ο συριγμός είναι 65-70% πιθανότερο να εμφανιστούν σε παιδιά που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα από τη μητέρα τους, μετά τη γέννησή τους.

Τέλος, οι παροξύνσεις του άσθματος είναι 2,55 – 3,25 φορές πιθανότερο να εμφανιστούν σε παιδιά που πάσχουν από άσθμα και εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα, ενώ το σύνδρομο άπνοιας ύπνου,
είναι πολύ πιθανότερο να εμφανιστεί σε παιδιά που εκτέθηκαν στον καπνό της μητέρας τους, είτε κατά τη διάρκεια, είτε μετά την εγκυμοσύνη.

Από τα προαναφερόμενα στοιχεία είναι έκδηλη η ανάγκη ενημέρωσης των πολιτών με στόχο την αφύπνιση σχετικά με τους κίνδυνους από το παθητικό και το ενεργητικό κάπνισμα μέσω συντονισμένων δράσεων και ενεργειών.

Ανάγκη μέτρων προστασίας της δημόσιας Υγείας
Η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία προτείνει μάλιστα μια δέσμη μέτρων για την πρόληψη και τον περιορισμό του καπνίσματος και τη δημιουργία περισσότερων δημόσιων χώρων για μη καπνίζοντες. Ιδιαίτερο βάρος πέφτει στην αύξηση της τιμής των τσιγάρων και στον αποκλεισμό της προώθησης των προϊόντων καπνού από τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο. Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι τα μέτρα αυτά σταδιακά θα μειώσουν τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα εξαιτίας του καπνίσματος τις επόμενες δύο δεκαετίες και μακροπρόθεσμα.

Ωστόσο, για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται ενδυνάμωση της εφαρμογής απλών και κατανοητών παρεμβάσεων ενάντια στο κάπνισμα εκ μέρους τοπικών φορέων, εθνικών κρατών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ERS προτείνει επαναλαμβανόμενες εκστρατείες προαγωγής υγείας μέσω των μέσων ενημέρωσης (ΜΜΕ), εφαρμογή εμφανών εικονογραφημένων προειδοποιήσεων στα πακέτα των τσιγάρων ή και επιβολή των ενιαίων πακέτων τσιγάρων, ώστε να μειωθεί σταδιακά η χρήση των προϊόντων καπνού.

Ιδιαίτερο βάρος θα πρέπει να δοθεί και στην ευρύτερη εφαρμογή των θεραπειών διακοπής του καπνίσματος (συμβουλευτική σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή), που αποτελούν μία από τις πλέον σημαντικές παρεμβάσεις στο χώρο της Ιατρικής δεδομένης της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας με κάλυψη του κόστους της αγωγής από τα ασφαλιστικά ταμεία. Προς την κατεύθυνση αυτή, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η εφαρμογή του μοντέλου της Μεγάλης Βρετανίας, όπου προβλέπεται ένα ιατρείο διακοπής του καπνίσματος ανά 150.000 άτομα και ιατροφαρμακευτική κάλυψη της θεραπείας διακοπής, μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Τέλος, θα πρέπει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ να εφαρμόσουν στο ακέραιο τις υποχρεώσεις και οδηγίες που απορρέουν από τη Σύμβαση Πλαίσιο για τον Έλεγχο Προϊόντων Καπνού (FCTC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να θεσπιστούν και σχετικοί νόμοι για την προστασία των νεογέννητων και των παιδιών από την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα. Να σημειωθεί ότι, η νομοθεσία για την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους προστατεύει τους ενήλικες στους χώρους εργασίας και διασκέδασης. Παρόλα αυτά, οι νόμοι αυτοί δεν καλύπτουν την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, στο σπίτι, τα ιδιωτικά οχήματα, όπου τα επίπεδα τοξινών μπορεί να είναι πολύ υψηλά.

Παρευρισκόμενος στην ημερίδα της ERS, υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, επεσήμανε ότι «η Ελληνική Κυβέρνηση και το υπουργείο Υγείας είμαστε σε πόλεμο με το κάπνισμα. Το τελευταίο διάστημα έχουμε κάνει όλα όσα μπορούμε να κάνουμε θεσμικά ώστε να συμβάλλουμε στο να σταματήσουν οι Έλληνες να καπνίζουν. Το κάπνισμα σκοτώνει τους ανθρώπους, όσους καπνίζουν αλλά και όσους στέκονται γύρω τους και αυτό δεν μπορούμε να το βλέπουμε και να παραμένουμε αδρανείς». Μάλιστα, ανακοίνωσε ότι είναι πρόθεση της κυβέρνηση η αποζημίωση των φαρμάκων για την διακοπή του καπνίσματος από τα ασφαλιστικά ταμεία.

Ο καθηγητής και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Χαράλαμπος Ρούσσος, χαρακτήρισε σημαντική τη νέα ιστοσελίδα εκτιμώντας ότι θα ενισχύσει την προσπάθεια περιορισμού του καπνίσματος στην Ευρώπη. Μάλιστα επεσήμανε ότι η διοργάνωση της ημερίδας «Lung Health and Smoking in Europe» στην Αθήνα, έδωσε μια συμβολική σημασία στην προσπάθεια, καθώς η χώρας μας κατατάσσεται πρώτη στην κατανάλωση προϊόντων καπνού στην ΕΕ.

«Αν καταφέρναμε να περιορίσουμε κατά το ένα τρίτο το ποσοστό των καπνιστών θα πετυχαίναμε το στόχο μας σε ποιοτικά σταθμισμένα έτη ζωής (quality adjusted life years) χωρίς άλλες μείζονες τροποποιήσεις», τόνισε χαρακτηριστικά.

Ο καθηγητής Πήτερ Μπαρνς, επικεφαλής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Κολεγίου Ιμπέριαλ του Λονδίνου και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας επεσήμανε ότι «είναι γεγονός ότι 1 στους 8 θανάτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση προέρχεται από ασθένειες του αναπνευστικού. Μάλιστα πάνω από το 50% των θανάτων οφείλονται σε καρκίνους των πνευμόνων ή σε χρόνια αποφρακτική πνευμονική νόσο και είναι άμεσα σχετιζόμενοι με το κάπνισμα. Για να κατανοήσουμε καλύτερα το μέγεθος του προβλήματος αξίζει να αναφέρουμε ότι κάθε χρόνο γίνονται πάνω από 6 εκατομμύρια εισαγωγές σε νοσοκομεία λόγω ασθένειας του αναπνευστικού με συνολική δαπάνη πάνω από 380 δισεκατομμύρια ευρώ. Δυστυχώς 700.000 Ευρωπαίοι πεθαίνουν κάθε χρόνο από την κατανάλωση προϊόντων καπνού.»

Η πρόεδρος της Επιτροπής ελέγχου του Καπνού της ERS, αναπληρώτρια καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και διευθύντρια του Κέντρου Διακοπής Καπνίσματος της Μονάδας Νοσημάτων Θώρακος του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Ευγενίδειο θεραπευτήριο, Χριστίνα Γκράτζιου συμπλήρωσε ότι, εάν οι καπνιστές ενημερωθούν σωστά μπορούν να προστατέψουν την υγεία τους και να διακόψουν το κάπνισμα.

«Οι λειτουργοί υγείας πρέπει να εκπαιδευθούν και να εφαρμόσουν προγράμματα βοήθειας για τη διακοπή καπνίσματος. Οι υπεύθυνοι φορείς πρέπει να εναρμονισθούν και να εφαρμόσουν πολιτική υγείας σύμφωνα με τις οδηγίες της Σύμβασης Πλαίσιο για τον Έλεγχο Προϊόντων Καπνού (FCTC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σε όλα τα κράτη της Ευρώπης. Ελπίζουμε ότι μέσω της νέας αυτής επιστημονικής ιστοσελίδας της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας θα παρέχουμε σε όλους τους φορείς που σχετίζονται με την εφαρμογή μιας πολιτικής υγείας ένα σημαντικό πακέτο τεκμηριωμένης επιστημονικής πληροφόρησης. Με αυτό το τρόπο θα μπορούν να στηρίξουν δράσεις σε σχέση με τον έλεγχο του καπνίσματος ώστε να λάβουν μέτρα για την πρόληψη και το περιορισμό του καπνίσματος με στόχο:
να μειώσουν τη θνησιμότητα και τη συχνότητα της εμφάνισης σοβαρών παθήσεων όπως είναι τα αναπνευστικά και καρδιολογικά νοσήματα,
να προστατεύσουν την Υγεία των παιδιών από την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα, να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής πολλών Ευρωπαίων πολιτών», διευκρίνισε η κ.Γκράτζιου.

in.gr. Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή