Πράσινη βιβλος – Για μια Ευρώπη απαλλαγμένη από το κάπνισμα

III. ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

1. Εθνικές διατάξεις

Σε όλα τα κράτη μέλη υπάρχει σαφής τάση για τη δημιουργία περιβάλλοντος χωρίς καπνό, που οφείλεται – μεταξύ άλλων – στις νομικές απαιτήσεις σε επίπεδο ΕΕ και σε διεθνές επίπεδο. Όλα τα κράτη μέλη έχουν σήμερα ορισμένες μορφές διατάξεων που αποσκοπούν στον περιορισμό της έκθεσης στον καπνό του περιβάλλοντος και στις βλαβερές συνέπειές της για την υγεία. Το πεδίο εφαρμογής και ο χαρακτήρας των διατάξεων αυτών ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό.

Η πλήρης απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους και σε όλους τους χώρους εργασίας , συμπεριλαμβανομένων των μπαρ και των εστιατορίων, έχει θεσπιστεί ήδη στην Ιρλανδία (Μάρτιος 2004) και στη Σκωτία (Μάρτιος 2006). Στη Βόρειο Ιρλανδία, στην Αγγλία και στην Ουαλία αναμένεται ότι θα αρχίσει να ισχύει πριν από το καλοκαίρι του 2007 νομοθετική ρύθμιση για πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος.

Νομοθετικές διατάξεις για πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος με εξαιρέσεις που θεσπίστηκαν στην Ιταλία (Ιανουάριος 2005), στη Μάλτα (Απρίλιος 2005) και στη Σουηδία (Ιούνιος 2005) επιτρέπουν στους εργοδότες να προβλέπουν ξεχωριστούς χώρους καπνιστών με ξεχωριστό σύστημα αερισμού. Παρόμοια μέτρα αναμένεται ότι θα αρχίσουν να ισχύουν στη Γαλλία το Φεβρουάριο του 2007 (μεταβατική περίοδος για τον κλάδο της φιλοξενίας έως τον Ιανουάριο του 2008) και στη Φινλανδία τον Ιούνιο του 2007. Η Λιθουανία πρόκειται να γίνει χώρα χωρίς καπνό (με εξαίρεση ειδικά εξοπλισμένα «κλαμπ για το κάπνισμα πούρου και πίπας») από τον Ιανουάριο του 2007.

Ορισμένα άλλα κράτη μέλη έχουν απαγορεύσει το κάπνισμα σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους και σε όλους τους χώρους εργασίας, με εξαίρεση τον κλάδο της φιλοξενίας, όπου εφαρμόζονται περιορισμοί εν μέρει. Στις χώρες αυτές ανήκουν, για παράδειγμα, το Βέλγιο, η Κύπρος, η Εσθονία, η Φινλανδία, οι Κάτω Χώρες, η Σλοβενία και η Ισπανία.

Τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν ρυθμίσεις που απαγορεύουν ή περιορίζουν το κάπνισμα στους σημαντικότερους δημόσιους χώρους , όπως τα νοσηλευτικά και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι κρατικές υπηρεσίες, τα θέατρα, οι κινηματογράφοι και οι δημόσιες συγκοινωνίες. Οι περιορισμοί στο κάπνισμα στο χώρο εργασίας είναι λιγότερο συνήθεις. Τα μέτρα μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο δεσμευτικά και να είναι από ψήφισμα ή εθελοντική συμφωνία έως αυστηρός νόμος με κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.

Λόγω του ατελούς χαρακτήρα των νομοθετικών ρυθμίσεων ή της έλλειψης εφαρμογής, οι εθνικές κυβερνήσεις και οι εργοδότες αντιμετώπισαν συχνά δικαστικές διαφορές πολιτών για βλάβες στην υγεία τους που προκλήθηκαν από το παθητικό κάπνισμα.[xl]

Σε πολλά κράτη μέλη οι εθνικές νομοθετικές διατάξεις ενισχύονται από αυστηρότερες ρυθμίσεις σε περιφερειακό και/ή τοπικό επίπεδο . Το νομικό πλαίσιο συμπληρώνεται επίσης με μέτρα αυτορύθμισης, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι χώροι εργασίας, σχολεία, νοσοκομεία, εγκαταστάσεις των δημόσιων συγκοινωνιών κ.τ.λ. να καθίστανται χώροι όπου απαγορεύεται το κάπνισμα σε εθελοντική βάση. Όλο και περισσότερες προσπάθειες καταβάλλονται για να υποστηριχθεί το προσωπικό στην προσπάθειά του να σταματήσει το κάπνισμα και για την προώθηση της ιδέας του καθαρού αέρα στους εσωτερικούς χώρους ως βασικού δικαιώματος κάθε πολίτη και εργαζομένου.