Αίτηση ακύρωσης στο ΣτΕ για τα «παραθυράκια» του αντικαπνιστικού νόμου

Σήμερα [Αθήνα, Δευτέρα 16-11-2009] η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Nosmoke.gr, μαζί με διάφορους ιδιώτες, υπέβαλε μία αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για τη μερική ακύρωση της υπουργικής απόφασης του πρώην Υπουργού Υγείας κ. Δημήτρη Αβραμόπουλου που δημοσιεύθηκε στις 30-6-2009 κατ’ εφαρμογή του νόμου 3730/2008 σχετικά με την προστασία των ανηλίκων από τον καπνό, στο μέτρο που εισάγονται μία σειρά από εξαιρέσεις και «παραθυράκια» στην αρχή της καθολικής απαγόρευσης του καπνίσματος σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους και χώρους εργασίας.

Σύμφωνα με τους αιτούντες, οι διατάξεις της υπουργικής απόφασης Αβραμόπουλου που εισάγουν εξαιρέσεις από την πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους είναι παράνομη και πρέπει να ακυρωθεί από το ΣτΕ για δύο κυρίως λόγους:

1. Οι εξαιρέσεις αυτές παραβαίνουν κατ’ ουσίαν το νόμο 3730/2008 επί του οποίου βασίζεται η υπουργική απόφαση και υπερβαίνουν τα όρια της νομοθετικής εξουσιοδότησης που ο νόμος δίνει στον υπουργό

2. Οι εξαιρέσεις αυτές βασίζονται σε διατάξεις νόμου που είναι αντισυνταγματικές και αντιβαίνουν το διεθνές και κοινοτικό δίκαιο που δεσμεύει την Ελλάδα.

3. Όσον αφορά τον πρώτο λόγο ακυρώσεως που επικαλούνται οι αιτούντες:

• Η πρόβλεψη της προσβαλλόμενης υπουργικής απόφασης ότι ο χώρος καπνιζόντων στα κέντρα διασκεδάσεως με ζωντανή έγχορδη μουσική άνω των 300 τ.μ. διαχωρίζεται από το υπόλοιπο κατάστημα με διαχωριστικό που έχει ελάχιστο ύψος δύο (2) μέτρα, έρχεται σε αντίθεση με την απαίτηση της νομοθεσίας περί υπάρξεως πλήρους διαχωρισμού μεταξύ του χώρου καπνιζόντων και του υπολοίπου καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος. Αυτό συμβαίνει γιατί ο καπνός διαχέεται σε όλο τον χώρο εντός του οποίου εκλύεται και συνεπώς οποιοδήποτε διαχωριστικό που δεν εκτείνεται από το δάπεδο μέχρι την οροφή και δεν απομονώνει πλήρως τον χώρο καπνιζόντων από το υπόλοιπο κατάστημα δεν είναι δυνατόν να συγκρατήσει τον καπνό από το κάπνισμα εντός του χώρου καπνιζόντων.

• Η πρόβλεψη της προσβαλλόμενης υπουργικής απόφασης περί διαφορετικής μεταχειρίσεως των αιθουσών παιχνιδιών των καζίνο σε σχέση με τους χώρους παροχής παιχνιδιών τεχνητής νοημοσύνης, τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και τους ιδιωτικούς χώρους εργασίας δεν έχει έρεισμα στο νόμο.

• Η πρόβλεψη της υπουργικής απόφασης περί εξαιρέσεως από την πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος και των καλυπτόμενων με σκέπαστρο εξωτερικών χώρων των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος παραβιάζει το νόμο, καθώς αυτός εξαιρεί από την πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος μόνον τους εξωτερικούς χώρους των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και όχι και τους στεγασμένους χώρους αυτών. Αυτό είναι λογικό διότι, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, στους καλυπτόμενους χώρους ο γεμάτος καπνό αέρας δεν κυκλοφορεί σωστά και δεν ανανεώνεται και άρα εισπνέεται από τους μη καπνίζοντες.

Όσον αφορά το δεύτερο – και ευρύτερο – λόγο ακυρώσεως που επικαλούνται οι αιτούντες, το νομικό πρόβλημα δημιουργείται από την εισαγωγή διαφόρων εξαιρέσεων από τη γενική αρχή της πλήρους απαγόρευσης του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους χώρους και στους χώρους εργασίας από την 1η Ιουλίου 2009.

Συγκεκριμένα, οι εξαιρέσεις από την πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους και ιδιωτικούς εργασιακούς χώρους και στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος με την δημιουργία ειδικών χώρων καπνιζόντων, με την δυνατότητα καθορισμού των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος εμβαδού έως 70 τ.μ. ως καταστημάτων ειδικώς για καπνίζοντες ή με την εξαίρεση ορισμένων χώρων από την πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος, βασίζονται σε νομοθετικές διατάξεις που αντιβαίνουν το Σύνταγμα, τη Σύμβαση – Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον έλεγχο του καπνού και το Κοινοτικό Δίκαιο.

Ειδικότερα όσον αφορά την αντισυνταγματικότητα των ποικίλων εξαιρέσεων του νόμου που στοχεύει στην προστασία της δημόσιας υγείας από το κάπνισμα, οι αιτούντες επικαλούνται τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 1 (σεβασμός και προστασία της αξίας του ανθρώπου), του άρθρου 4 παρ. 1 (αρχή της ισότητας), του άρθρου 5 παρ. 5 (ατομικό δικαίωμα στην υγεία) και του άρθρου 21 παρ. 3 (κοινωνικό δικαίωμα στην υγεία).

Ο Πρόεδρος της ΜΚΟ Nosmoke.gr κ. Αλέξανδρος Φωτεινός δήλωσε τα εξής: 

«Με αυτήν την προσφυγή στη Δικαιοσύνη, που κάναμε μετά από μακρά προετοιμασία και με την ενεργό υποστήριξη σωματείων και ανθρώπων ειδικών στην πρόληψη και αντιμετώπιση του καπνίσματος στη χώρα μας καθώς και απλών πολιτών, θελήσαμε να δώσουμε στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της Ελλάδας, δηλαδή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, την ευκαιρία να τοποθετηθεί επί της νομιμότητας της υπουργικής απόφασης Αβραμόπουλου αλλά και επί της αντισυνταγματικότητας της νομοθεσίας του 2008.

Οι πολίτες ακούνε από παντού ότι δήθεν «ο νόμος έχει ανασταλεί μέχρι το 2010» και διαπιστώνουν ευρύτατη καταστρατήγησή του όπου και να πάνε: δημόσιες υπηρεσίες, ιδιωτικούς χώρους εργασίας, κέντρα διασκέδασης. Αυτή η κατάσταση, που δεν περιποιεί τιμή στη χώρα μας και μας απομακρύνει από τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, οφείλεται σαφώς στα «παραθυράκια» που δυστυχώς άνοιξε ο νόμος και η υπουργική απόφαση του πρώην Υπουργού Υγείας στην αρχή της πλήρους και καθολικής απαγόρευσης του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους χώρους και στους χώρους εργασίας, όπως αυτή ισχύει πλέον και εφαρμόζεται απαρέγκλιτα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Πρόκειται σαφώς περί νομοθεσίας που δεν μπορεί παρά να γεννά πολλά προβλήματα στην εφαρμογή της λόγω των πολλαπλών εξαιρέσεων που προβλέπει. Επιπλέον, δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ των σωστών και νόμιμων καταστηματαρχών και των «εξυπνάκηδων», που την καταπατούν χωρίς τον φόβο κυρώσεων.

Αυτή η κατάσταση πρέπει να σταματήσει. Διακυβεύονται η δημόσια υγεία και ιδίως η υγεία και το μέλλον των νέων μας, το κράτος δικαίου και η προστασία του ανήμπορου πολίτη από την Πολιτεία, αλλά και η διεθνής εικόνα της Ελλάδας και η ποιότητα των τουριστικών υπηρεσιών που αυτή είναι ικανή να παρέχει σε μία πολύ ανταγωνιστική διεθνή αγορά. Το κάπνισμα σκοτώνει κάθε χρόνο 20.000 άτομα στη χώρα μας (το αντίστοιχο δηλαδή μιας κωμόπολης), μία τάση που μπορεί και πρέπει να αναστραφεί γρήγορα με τη λήψη σοβαρών μέτρων από την Πολιτεία. Επίσης, το κάπνισμα κοστίζει πανευρωπαϊκά 2,5 δις ευρώ ετησίως, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ε.Ε. Τέλος, κανείς δε μιλά για τα δικαιώματα των πολλών χιλιάδων εργαζομένων στα καταστήματα που μετατρέπονται σε καπνιστήρια από τον ιδιοκτήτη του χώρου χωρίς καν αυτοί να ερωτηθούνε και που τους μεταβάλλει σε παθητικούς καπνιστές, προκαλώντας τους πολλές ασθένειες και συχνά πρόωρο θάνατο.

Κανείς δεν έχει δικαίωμα να παραμένει απαθής θεατής μιας σιωπηλής γενοκτονίας που συμβαίνει δίπλα μας, γύρω μας».