Καρκίνος του πνεύμονα: Προσβάλλει κυρίως τους καπνιστές

Στην πύλη του αριστερού πνεύμονα υπάρχει σκίαση με ακτινοειδείς
προσεκβολές προς την περιφέρεια, που θέτει έντονη την υπόνοια του
καρκίνου του πνεύμονα.

Περίπου 6.000 άτομα, άνδρες και γυναίκες, πέθαναν στη χώρα μας από καρκίνο του πνεύμονα τον περασμένο χρόνο. Φέτος αναμένεται ότι θα αποβιώσουν περισσότεροι. Οι 80%-85% των προσβολών αυτής της νόσου οφείλονται στο κάπνισμα.

Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει πολλές ουσίες, αρκετές από τις οποίες είναι καρκινογόνες. Ο καπνιστής ή η καπνίστρια εισπνέει αυτές τις ουσίες, οι οποίες φθάνουν στους βρόγχους και στους πνεύμονες και προκαλούν την ανάπτυξη του καρκίνου. Όσο περισσότερα τσιγάρα καπνίζει ένα άτομο, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να προσβληθεί από την αρρώστια.

Οι χώρες που εφάρμοσαν συστηματικά αντικαπνιστικά προγράμματα, πέτυχαν να μειώσουν τον αριθμό των θανάτων από τον καρκίνο του πνεύμονα. Δυστυχώς τέτοια προγράμματα δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν προς το παρόν στις υπό ανάπτυξη χώρες. Γι’ αυτό αναμένεται ότι η συχνότητα της αρρώστιας θα συνεχίσει να αυξάνεται σ αυτές τις χώρες τουλάχιστον κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι κατά το πρώτο τέταρτο του εικοστού πρώτου αιώνα η συχνότερη από τις κακοήθεις νόσους στον πλανήτη μας θα είναι ο καρκίνος του πνεύμονα και η συχνότερη λοιμώδης νόσος το AIDS. Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτές οι δύο σύγχρονες μάστιγες της ανθρωπότητας αν και έχουν τελείως διαφορετική αιτιολογία, εμφανίζουν κάτι κοινό: αμφότερες σχετίζονται με τον τρόπο ζωής των ατόμων. Επομένως είναι δυνατόν με κατάλληλη αγωγή υγείας του πληθυσμού να προληφθούν.

Οι άρρωστοι που προσβάλλονται από τον καρκίνο του πνεύμονα μπορούν να εμφανίσουν ποικίλα συμπτώματα. Απ’ αυτά το συχνότερο είναι ο βήχας, οποίος όμως σπανίως αξιολογείται έγκαιρα από τον άρρωστο ή ακόμα και από τους γιατρούς. Aλλα συμπτώματα μπορεί να είναι δύσπνοια, αιμόπτυση, αναπνευστικός συριγμός, θωρακικός πόνος, βραχνάδα, ανορεξία, καταβολή των δυνάμεων, απώλεια βάρους, πυρετός και άλλα.

Μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων συνήθως η εξέλιξη είναι ταχεία. Χωρίς θεραπεία, πολύ λίγοι άρρωστοι βρίσκονται στη ζωή ένα χρόνο μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Αν όμως εφαρμοσθούν σύγχρονες μέθοδοι διάγνωσης και θεραπείας, περίπου 15% του συνόλου των αρρώστων ζουν περισσότερο από πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση.

Οι σύγχρονες θεραπευτικές μέθοδοι είναι τρεις: εγχείρηση, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία. Το είδος της θεραπείας που εφαρμόζεται στον κάθε άρρωστο, εξαρτάται κυρίως από δύο παράγοντες: από τη μορφή (τον ιστολογικό τύπο) του όγκου και από το στάδιο της νόσου, δηλαδή από το πόσο έχει εξαπλωθεί η νόσος.

Η εγχείρηση δίνει ασυγκρίτως καλύτερα αποτελέσματα από όλες τις άλλες θεραπευτικές μεθόδους στις περισσότερες μορφές του καρκίνου του πνεύμονα. Δυστυχώς, αυτή η θεραπεία μπορεί να εφαρμοσθεί μόνον όταν η νόσος βρίσκεται στα αρχικά στάδια. Από το σύνολο των ασθενών, στους οποίους τίθεται η διάγνωση, μόνον ένας στους τέσσερεις μπορεί να χειρουργηθεί. Από το σύνολο των αρρώστων που χειρουργούνται, περίπου 40% βρίσκονται στη ζωή πέντε χρόνια μετά την εγχείρηση.

Όσο νωρίτερα αφαιρείται ο όγκος, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα. Οι ασθενείς που χειρουργούνται όταν η νόσος βρίσκεται στο τελείως αρχικό στάδιο, εμφανίζουν πενταετή επιβίωση 60%-90%. Από τους ασθενείς που συμπληρώνουν μία πενταετία μετά την εγχείρηση χωρίς υποτροπή της αρρώστιας, μόνον 8% χάνουν τη ζωή τους εξ αιτίας αυτής της νόσου κατά τη δεύτερη πενταετία. Το ευχάριστο είναι ότι η ποιότητα ζωής αυτών των αρρώστων είναι ικανοποιητική και σε πολλές περιπτώσεις ελάχιστα διαφέρει από εκείνη των φυσιολογικών ατόμων.

Η ακτινοθεραπεία αποσκοπεί στην εξολόθρευση του όγκου. Συνήθως χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα της χειρουργικής θεραπείας ή σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία. Μπορεί όμως να εφαρμοσθεί και σε ασθενείς που εμφανίζουν όγκο αρχικού σταδίου, οι οποίοι όμως, λόγω βεβαρυμένης γενικής καταστάσεως, δεν μπορούν να χειρουργηθούν. Επίσης εφαρμόζεται σε αρρώστους που δεν θέλουν να χειρουργηθούν ή που βρίσκονται στο τελικό στάδιο της νόσου και υποβάλλονται σε περηγορητική θεραπεία.

Η χημειοθεραπεία έχει σημειώσει μεγάλες προόδους κατά τα τελευταία χρόνια. Για συγκεκριμένη μορφή του όγκου (τον μικροκυτταρικό καρκίνο) αποτελεί την κύρια θεραπεία. Στο αρχικό στάδιο αυτού του όγκου, ο συνδυασμός χειρουργικής θεραπείας και χημειοθεραπείας δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα. Στις άλλες μορφές της νόσου η χημειοθεραπεία εφαρμόζεται συνήθως σε συνδυασμό με εγχείρηση ή με ακτινοθεραπεία.

Συμπερασματικά, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι πολύ συχνή κακοήθης νόσος, η οποία προκαλείται κυρίως από το κάπνισμα. Η καλύτερη αντιμετώπισή του είναι η πρόληψη, η οποία επιτυγχάνεται με την αποφυγή του καπνίσματος.

Για να περιορίσουμε τους θανάτους απ’ αυτήν την αρρώστια, πρέπει να παιδαγωγήσουμε τους νέους να μην αρχίζουν να καπνίζουν και πρέπει να πείσουμε τους καπνιστές και τις καπνίστριες να διακόψουν αμέσως το κάπνισμα.

Όταν εμφανισθεί η νόσος, μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες θεραπευτικές μέθοδοι. Από αυτές τις μεθόδους, τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται με την χειρουργική θεραπεία, η οποία όμως δεν μπορεί να εφαρμοσθεί σε όλους τους αρρώστους.

Όσο νωρίτερα εφαρμόζεται η θεραπεία, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα. Με έγκαιρη και κατάλληλη θεραπεία, αρκετοί ασθενείς μπορούν να έχουν μακράν επιβίωση και καλή ποιότητα ζωής.

Θεοδόσιος Δόσιος, Διευθυντής Θωρακο-Καρδιοχειρουργικής Κλινικής, Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν

in.gr – 4/2/2008