Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) στην Ελλάδα

Με την Ελλάδα να κατέχει την 1η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών ως προς την καπνιστική συνήθεια, δεν απορεί κανείς που 600.000 Έλληνες πάσχουν από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), με το 50% των περιπτώσεων να χαρακτηρίζονται προχωρημένου σταδίου. Ωστόσο, για κάθε έναν ασθενή που γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο, υπάρχει ένας που δεν το γνωρίζει, επισημαίνουν με έμφαση οι επιστήμονες.

Η πανελλαδική εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού «Αναπνέω» που ξεκινά το αμέσως προσεχές διάστημα, με την επιστημονική υποστήριξη της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας, έχει ως στόχο μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσεων να εντοπίζει εγκαίρως τους πάσχοντες και να προτείνει μέτρα αντιμετώπισης της νόσου.

ΧΑΠ: Η νόσος των καπνιστών
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, είναι γνωστή ευρύτερα και ως νόσος των καπνιστών, διότι έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η επίπτωση της νόσου συνδέεται ευθέως με την επίπτωση της καπνιστικής συνήθειας. Ωστόσο, σε πολλές χώρες η εξωτερική, επαγγελματική και εσωτερική μόλυνση του αέρα (το τελευταίο αποτελεί αποτέλεσμα της καύσης ξύλου ή άλλων υλικών βιομάζας) αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου.

Η χρόνια έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες προκαλεί έντονη χρόνια φλεγμονώδη αντίδραση των αεραγωγών και του πνευμονικού παρεγχύματος με αποτέλεσμα να αναπτύσσεται εμμένουσα απόφραξη των αεραγωγών που είναι συνήθως προοδευτικά επιδεινούμενη.

Tα συχνότερα συμπτώματα της νόσου είναι ο βήχας, η αυξημένη απόχρεμψη, το «φούσκωμα» και η δύσπνοια. Σε πιο προχωρημένα στάδια ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει συριγμό, κυάνωση, καθώς και συστηματικές εκδηλώσεις, όπως καχεξία, μυϊκή αδυναμία, οστεοπόρωση, κατάθλιψη, αναιμία χρόνιας νόσου και σημεία πνευμονικής καρδίας.

Η ΧΑΠ είναι σήμερα η τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως και υπολογίζεται πως είναι υπεύθυνη για το 5% περίπου όλων των θανάτων παγκοσμίως, ενώ έως το 2020 αναμένεται να αποτελεί την 3η αιτία θανάτου και την 5η αιτία αναπηρίας.

Υπολογίζεται πως οι πάσχοντες ανέρχονται σήμερα στα 450-500.000.000 και στη νόσο αυτή οφείλονται πάνω από 3.000.000 θάνατοι ετησίως σε όλο τον κόσμο. Η παγκόσμια επίπτωση της ΧΑΠ στο γενικό πληθυσμό υπολογίζεται στο 10% σε ενήλικες άνω των 40 ετών. Το 50% περίπου των πασχόντων είναι ηλικίας κάτω από 65 ετών. Η επίπτωση της νόσου αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τις επόμενες δεκαετίες, λόγω της συνεχιζόμενης έκθεσης στους παράγοντες κινδύνου (κυρίως κάπνισμα) και της γήρανσης του πληθυσμού.

Η ΧΑΠ αποτελεί σοβαρή αιτία νοσηρότητας και θνητότητας και στην Ελλάδα. Η επίπτωση της φτάνει στο 8,4% στο γενικό πληθυσμό (11,6% στους άντρες και 4,8% στις γυναίκες). Εξάλλου, σύμφωνα με πιλοτική μελέτη που έγινε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το 25% των ατόμων που διαγιγνώσκονται με ΧΑΠ πεθαίνει εντός τριετίας.

Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση μέσω του λειτουργικού ελέγχου των πνευμόνων (σπιρομέτρηση) και η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, συνδυαστικά με την διακοπή του καπνίσματος, μπορούν να ανακόψουν την πορεία της νόσου και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής του ασθενή.

Όπως αναφέρει ο Θεόδωρος Βασιλακόπουλος, Πνευμονολόγος, αναπληρωτής Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνος της Μονάδας Πνευμονολογίας και Αναπνευστικής Ανεπάρκειας στο ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός» και ειδικός γραμματέας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, «η νόσος μπορεί να προληφθεί με την αποφυγή των παραγόντων κινδύνου και κυρίως με τη διακοπή καπνίσματος. Όλοι οι καπνιστές άνω των 40 ετών με ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 10 ετών επί 1 πακέτο πρέπει να υποβάλλονται σε σπιρομέτρηση. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί αποτελεσματικές φαρμακευτικές θεραπείες που οδηγούν στη μείωση των παροξύνσεων της νόσου, στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθενών καθώς και στη μείωση της θνητότητας».

«Απειλή» για τα δημόσια συστήματα υγείας η ΧΑΠ
Με τα περισσότερα συστήματα υγείας των προηγμένων κρατών να δέχονται ισχυρές πιέσεις λόγω της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, η ΧΑΠ μπορεί να χαρακτηριστεί ως ουσιαστική «απειλή» για την βιωσιμότητά τους. Εξάλλου, σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, βρίσκεται μέσα στην πρώτη πεντάδα των δαπανών για την υγεία παγκοσμίως. Στην Ευρώπη το συνολικό ετήσιο κόστος που αφορά στη θεραπεία της ΧΑΠ αγγίζει τα 38,7 δισεκατομμύρια ευρώ.

Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι το μηνιαίο κόστος ανέρχεται σε 50 ευρώ, μόνο για την φαρμακευτική θεραπεία πρώιμου σταδίου, ενώ σε περίπτωση αντιμετώπισης των οξέων επιπλοκών της νόσου, έκαστη ημέρα νοσηλείας σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας φτάνει στα 3.800 ευρώ. Το 80% του ποσού αυτού αναλογεί στη φαρμακευτική θεραπεία.

Παρεπιπτόντως, στη χώρα μας αναμένεται η κυκλοφορία νέων βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων για τη νόσο εντός των προσεχών 2-3 μηνών. Πρόκειται για καινοτόμα φάρμακα τα οποία έχουν πάρει τιμή και θα αποζημιώνονται πλήρως από τα ασφαλιστικά ταμεία. Ωστόσο η ένταξή τους στο Δελτίο Τιμών Φαρμάκων, αναμένεται μετά την εξέταση των ενστάσεων που έχουν καταθέσει οι φαρμακευτικές εταιρίες ως προς την τιμολόγησή τους στον ΕΟΦ.

Πανελλαδική εκστρατεία «Αναπνέω» – δωρεάν σπιρομετρήσεις ανά την Ελλάδα
Ο Κωνσταντίνος Γουργουλάνης, καθηγητής Πνευμονολογίας, διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και πρόεδρος Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας αιτιολογώντας την αναγκαιότητα της ενημερωτικής καμπάνιας «Αναπνέω» επισημαίνει ότι «τα προγράμματα ενημέρωσης του κοινού για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια βοηθούν στην ευαισθητοποίηση και στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου. Κάθε ασθενής με ΧΑΠ θα κάνει περισσότερες από μία παροξύνσεις το χρόνο και ίσως νοσηλευθεί στο νοσοκομείο ή σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Χειρότερη πρόγνωση έχουν οι ασθενείς που συνεχίζουν να καπνίζουν και δεν συμμορφώνονται με την αγωγή τους. Ωστόσο, τα σύγχρονα εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά μειώνουν τις παροξύνσεις και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.»

Η ενημερωτική εκστρατεία «Αναπνέω», που θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του 2014, περιλαμβάνει τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σποτ, καταχωρίσεις στα ΜΜΕ, την ηλεκτρονική σελίδα www.anapnew.gr (που φιλοξενείται στον ιστότοπο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας), αφίσες και φυλλάδια.

Παράλληλα, πλαισιώνεται από ένα πρόγραμμα ενημερωτικών ενεργειών σε μεγάλες πόλεις, καθώς και δωρεάν σπιρομετρήσεις σε όλη την Ελλάδα, με έμφαση σε ακριτικές περιοχές. Πρώτος σταθμός των επισκέψεων η Νάξος, στις 6-8 Ιουνίου. Οι κάτοικοι του νησιού θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν το Κέντρο Υγείας (10:00 – 14:00) να ενημερωθούν για τη ΧΑΠ και να υποβληθούν σε δωρεάν έλεγχο. Το πλήρες πρόγραμμα των δωρεάν σπιρομετρήσεων βαίνει προς ολοκλήρωση, οπότε και θα ακολουθήσει νεότερη ανακοίνωση.

Να σημειωθεί ότι η εκστρατεία «Αναπνέω» εκπονείται από την φαρμακευτική εταιρεία Novartis Hellas, καθώς όπως σημειώνει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της, Ρικάρντο Κανεβάρι, «η Novartis επικεντρώνεται στη βελτίωση της ζωής των εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων που πάσχουν από αναπνευστικά νοσήματα. Παραμένουμε προσηλωμένοι στην παροχή του σωστού φαρμάκου στον σωστό ασθενή την κατάλληλη στιγμή για τη θεραπεία της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας και ελπίζουμε ότι η πρωτοβουλία ‘Αναπνέω’ θα διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία και θα βοηθήσει τους ανθρώπους να ζουν περισσότερο και υγιέστερα. Απλά θυμηθείτε: Όταν δεν μπορείτε να αναπνεύσετε, τίποτα άλλο δεν έχει σημασία!»

Μαίρη Μπιμπή
health.in.gr