Πράσινη βιβλος – Για μια Ευρώπη απαλλαγμένη από το κάπνισμα

V. ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Ορισμένες διαφορετικές επιλογές πολιτικής διατίθενται για την επίτευξη των στόχων απαγόρευσης του καπνίσματος. Ο στόχος πρέπει να είναι η εξεύρεση μιας επιλογής με την οποία να επιτυγχάνονται καλύτερα οι στόχοι ενώ ταυτόχρονα να μειώνονται στο ελάχιστο το κόστος και οι επιβαρύνσεις. Οι κανονιστικές επιλογές που περιγράφονται κατωτέρω απαριθμούνται προκειμένου να αντικατοπτρίσουν ένα μεγαλύτερο επίπεδο πιθανής παρέμβασης της ΕΕ (από τη συνέχιση του σημερινού επιπέδου δραστηριότητας στην ανάπτυξη νέου δεσμευτικού πλαισίου με βάση τη νομοθεσία της ΕΕ).

Αυτές οι πολιτικές επιλογές δεν αποκλείουν η μία την άλλη και μπορεί να αλληλοσυμπληρώνονται. Για παράδειγμα, μια σύσταση της Επιτροπής θα μπορούσε να αποτελεί κίνητρο για πρωτοβουλίες αυτορύθμισης στα ενδιαφερόμενα μέρη και τα κράτη μέλη. Μέσα αυτορύθμισης, αφενός, θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως βάση και/ή συμπλήρωμα στο δεσμευτικό νομικό καθεστώς (π.χ. με την κάλυψη δημόσιων χώρων για τους οποίους δεν ισχύει ακόμη η νομοθεσία ή για αυτούς που εξαιρούνται από την απαγόρευση του καπνίσματος).

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το πεδίο εφαρμογής των διαφόρων πολιτικών μέσων θα διαφέρει. Συνεπώς, ενώ η νομοθεσία προστασίας των εργαζομένων της ΕΕ θα ισχύει σε δημόσιους χώρους μόνον αν πρόκειται για θέσεις εργασίας σύμφωνα με τα όρια που προβλέπονται στη Συνθήκη, μια πλήρης απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους θα μπορούσε να ενθαρρυνθεί με μη δεσμευτικά μέτρα (όπως μια σύσταση της Επιτροπής ή του Συμβουλίου), με νομοθετικά μέτρα που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη και/ή με προαιρετικά μέτρα που λαμβάνονται από τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Προκειμένου να είναι αποτελεσματικό, κάθε ρυθμιστικό μέσο πρέπει επίσης να εξοπλιστεί με βιώσιμα μέσα επιβολής και ένα διαφανές καθεστώς ελέγχου . Της εισαγωγής των ρυθμιστικών μέτρων, είτε σε επίπεδο ΕΕ ή σε εθνικό ή κατώτερο επίπεδο, πρέπει επίσης να προηγούνται εκστρατείες δημόσιων διαβουλεύσεων και πληροφόρησης καθώς και μια αξιολόγηση του αντικτύπου .

1. καμια αλλαγη τησ καθιερωμενησ καταστασησ

Η επιλογή αυτή θα σήμαινε ότι εκ μέρους της ΕΕ δεν υπάρχει καμία νέα δραστηριότητα, ενώ συνεχίζεται η τρέχουσα εργασία σχετικά με το παθητικό κάπνισμα στο πλαίσιο των διαφόρων κοινοτικών προγραμμάτων (δημόσια υγεία, έρευνα, απασχόληση). Οι ρυθμιστικές εξελίξεις στον τομέα αυτόν θα αφεθούν στα κράτη μέλη και στη διαδικασία της σύμβασης πλαίσιο για την καταπολέμηση της κατανάλωσης καπνού.

Οι πόροι που εξοικονομούνται από την ανάπτυξη και την εφαρμογή τυχόν νέας πολιτικής πρωτοβουλίας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την εξασφάλιση της σωστής εφαρμογής των υφιστάμενων συστάσεων της ΕΕ και των οδηγιών για την υγεία και ασφάλεια στον επαγγελματικό τομέα. Ιδίως, η καθοδήγηση για εργοδότες, εργαζόμενους και αρμόδιες αρχές των κρατών μελών θα μπορούσε να αναπτυχθεί για να εξασφαλιστεί καλύτερη εφαρμογή της οδηγίας-πλαισίου (89/391/ΕΟΚ) η οποία – μολονότι δεν αναφέρεται ρητώς στο περιβάλλον του καπνού – καλύπτει ήδη όλους τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένου του καπνού.

Προσπάθειες θα μπορούσαν επίσης να καταβληθούν στην προώθηση περιβάλλοντος χωρίς καπνό με διαφορετικά από τη νομοθεσία μέσα, όπως είναι εκστρατείες πληροφόρησης και διαπαιδαγώγησης, πρωτοβουλίες δικτύωσης κ.λπ. Η τρέχουσα εκστρατεία καταπολέμησης του καπνίσματος "HELP" θα συνεχιστεί έως το 2008 και μπορεί να ακολουθήσει άλλη πρωτοβουλία αύξησης της ευαισθητοποίησης.

Επιπλέον, οι εργασίες σχετικά με την ποιότητα του αέρα εσωτερικών χώρων, συμπεριλαμβανομένου του περιβάλλοντος του καπνού θα συνεχιστούν ως συνέπεια της δράσης 12 του σχεδίου δράσης για τη σχέση περιβάλλοντος και υγείας. Οι αναγκαίοι πόροι για τα διάφορα σχέδια στον τομέα αυτόν θα προέρχονται από το πολυετές στρατηγικό πρόγραμμα Life+ 2007-2010[lxxxv], το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας της Ευρωπαϊκής Κοινότητας[lxxxvi] και το πρόγραμμα δημόσιας υγείας[lxxxvii].

Τα κράτη μέλη θα διατηρήσουν το δικαίωμα να αποφασίσουν κατά πόσο και με ποιο τρόπο θα εισαγάγουν μέτρα απαλλαγής από τον καπνό ανάλογα με τις εθνικές περιστάσεις και τις πολιτιστικές διαφορές. Η τάση προς το περιβάλλον χωρίς καπνό θα συνεχιστεί κατά πάσα πιθανότητα, ενισχυμένη από τη σύνταξη και τη δημοσίευση των κατευθυντήριων γραμμών της σύμβασης-πλαισίου για την καταπολέμηση της κατανάλωσης καπνού. Ορισμένες εθνικές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Δανίας, της Γερμανίας, της Λετονίας, της Πορτογαλίας και της Σλοβενίας, έχουν ήδη ανακοινώσει τις προθέσεις τους να ενισχύσουν τους εθνικούς κανονισμούς για την απαγόρευση του καπνίσματος στο εγγύς μέλλον.

Ωστόσο, από όλες τις επιλογές αυτή αναμένεται να είναι η λιγότερο αποτελεσματική για τη μείωση της έκθεσης στον καπνό του περιβάλλοντος και τις σχετικές επιβλαβείς συνέπειες. Η πρόοδος στα διάφορα κράτη μέλη ενδέχεται να διαφέρει. Ως αποτέλεσμα ατελών κανονισμών, πολλές ευάλωτες ομάδες θα εξακολουθούν να εκτίθενται στον καπνό του περιβάλλοντος σε εσωτερικούς χώρους δημόσιας χρήσης. Αυτό θα μπορούσε να παρουσιάσει τον κίνδυνο άσκησης προσφυγών από πολίτες για τη βλάβη της υγείας του που προκαλείται από το παθητικό κάπνισμα.

Λόγω των ευρέως διαδεδομένων προσδοκιών για μια πρωτοβουλία της ΕΕ για την απαγόρευση του καπνίσματος, θα υπήρχε κίνδυνος απογοήτευσης του κοινού. Αν συνεχιστεί η καθιερωμένη κατάσταση θα ήταν επίσης μια χαμένη ευκαιρία να αξιοποιηθεί η τρέχουσα πολιτική ώθηση προς χώρους χωρίς καπνό στην ΕΕ.